1.92 lakh metric ton u dewïong tih beaiñ bthah ka Katakey Committe ïa ka Sorkar ban die lilam

Shillong, Ïaïong, 29: Ka Justice (Retd) BP Katakey Committee la ka bthah ïa ka Sorkar Jylla ban shimkhia na ka bynta ban kurup bad ban die lilam haduh 1.92 lakh metric ton u dewïong ba la tih beain ba la lap ha ka jingjurip na suiñ.

Kane ka dei kawei na ki jingai jingmut jong ka Committee ha ka 28th Interim Report ba la aiti sha ka Iingbishar Meghalaya High Court khnang ban khanglad ïa ka jingtih dewïong beain bad ban pyntreikam ïa ka jingbthah ba la pynmih da ka Iingbishar.

Ha ka kaiphod, ka Committee ka la ai jingmut ban aibor ïa ki Ophisar hapoh ka MMDR Act, 1957 bad ban shim ïa ki lad ki lynti ban kurup bad ban lilam ïa u dewïong ba ladep tih beain uba don 1,92,840.13 metric ton, ïa uba la lap ha ka jingjurip nalor suiñ, katkum ki kyndon jong ka aiñ ba la kdew.

Ka la ong ba ka jingkit ïa u dewïong ba la tih beaiñ 1,92,840.13 MT ba la lum thup ha ki bynta bapher bapher sha ki Depot ba la buh kyrpang manla ki district dei ban leh noh mardor khnang ban ïada na ka jingkit beain bad ban pynduna ruh ïa ka jingpynjaboh ïa ka mei mariang.

Ka Katakey Committee ka la bthah ruh ïa ka MBDA ban pynshai halor ki UAV Survey Map ba ka la pynkhreh ha kaba ïadei bad u dewïong ba la lum thup ba la lap ha Thateja, Pormawdar, Diengngan, Mawhar, Tinpul bad ha ka shnong Rajaju, South West Khasi Hills District bad lada donkam dei ban pan ruh ïa ka jingïarap jong ka NESAC bad ban phah ïa ka kaiphod hapoh 15 sngi.

Shuh shuh ka la bthah ruh ba dei ban bud pyrkhing ïa ki jingdonkam jong ka Revised Comprehensive Plan, 2022 ha baroh ki liang, kynthup ka jingai ïa ka MTC katkum ka Clause 10(c).

Kumjuh ruh ka Committee ka la ai jingmut ba shongnia bad ba don jingmut ban pynlong ïa ka Drone Surveillance ha baroh ki Districts jong ka Jylla Meghalaya na ka bynta ban peitngor ïa ki jingtih dewïong beaiñ, namarba ki don ki bynta ba ka leit ka wan kam long kaba suk ban ïaid bad ki don ruh katto katne ki jaka ha kaba ka jingtih dewïong beaiñ ka ju jia bha ha ki jaka bym lait kali bad kum ha kine ki jaka dei ban kham pynjur ka jingpeitngor da ki Drone.

Nangta, ka la bthah ruh ba dei ban phah ïa ka kynhun ba la thaw da ki Superintendents of Police jong ki district baher bapher na ka bynta ban jurip da ki Drone bad ban phah pahara ruh da ki Pulit ha ki jaka ba don jingma hapoh ka jingïalam jong u Ophisar bym duna ka kyrdan jong u Inspector General of Police, khnang ban dup lah ban pyntreikam ïa ka jingai jingmut ba la ai da ka Committee ha ka Para (vi) jong ka jingai jingmut ha ka 27th Interim Report kaba 07/02/2025.

Ka Committee ka la ong ruh ba donkam ban peitngor ïa baroh ki jingpynher ïa ki Drone bad ïa ka jingïaid pahara da ki bor Pulit na ka por sha ka por da u Chief Secretary bad ka Director General of Police, Meghalaya nalor kaba shim ruh ïa ki lad ki lynti ban shim jingkheiñ biang ïa u dewïong khnang ban dup lah ban die lilam noh, katkum ka jingbthah jong ka Iingbishar Supreme Court kaba la pynmih ïa ka hukum ha ka 03/07/2019 ha ka Civil Appeal No. 10720 of 2018 kham kloi katba lah.

Nalor kata, ka Katakey Committee ka la ïaiban ba donkam ban shim ïa ki lad ki lynti ban pynbeit thymmai shuh shuh ïa ka Revised Comprehensive Plan, 2022 da kaba aipor kham bun na ka bynta ban pynjlan ïa ka por ban thep pura ïa ka pisa bad ban kit ïa u dewïong ba ladep die lilam.

Ka la ong ba donkam ruh ban bud ryngtih ïa ki kyndon ba la bthah kiba la kdew ha ka Para 9 jong ka hukum kaba 13/03/2025 ba la pynmih da ka Iingbishar ha ka PIL No. 2/2022, da kaba pynmih ruh ïa ki jingbthah kiba donkam.  “Lah ban tynsat ïa ki kyndon ha ki Auction Notice, ban pynthikna ba lada ka jingsiew pura ïa ka pisa ym pat thep ha ki 120 sngi lane lada u dewïong ym pat lah ban kit hapoh 120 sngi ba ladep siew pura ïa ka pisa.”

Ka jingbud ryntih ïa ka jingdonkam jong ka Clause 8(j) jong ka Revised Comprehensive Plan, 2022, ha kaba ïadei bad ka jingdie lilam kaba la long tad haduh ka 17/04/2025, da kaba pynduh noh ïa ka jingthep pisa ba la siew da kiba jop ïa ka jingïakhlieh dor hynrei ki bym lah ban thep ïa ka pisa bad bym dei shuh ban dang pynjlan ïa ka jingsiew pisa hynrei dei ban die lilam biang ha ka jingpynbna die lilam ka ban sa long hadien ïa kaba yn leh da ka MSTC, la ong ka Committee.

Ka la ai jingmut shuh shuh ba dei ban pynmih ïa ka jingpynbna kaba pynbeit thymmai ïa ka Clause 9 jong ka Revised SoP, 2024.