NA SHIMLA SHA SHILLONG : KA DURAND CUP 2024

KYRSOIBOR PYRTUH

Hadien ka jingshong shit kaba neh tang shipor ha ki jingïaleh phutbol I-League jong ki club na Shillong, ka Shillong Lajong FC bad Ar-Hima FC, mynta ki riewieid phutbol jong ka Nongbah Shillong ki kmen ka mynsiem ban tip ba ka Durand Cup 2024 kan long ha Shillong ha ka sien kaba nyngkong eh. ñiuma, ym dei tang ka nongbah Shillong kaba pdiang ia ka Durand Cup 2024, hynrei ia ka Durand Cup 2024 la pynïakhun ruh ha Kokrajhar, Kolkata and Jamshedpur. Ngim artatien ba ki jingïakhun phutbol Durand Cup ki ban long ha Shillong kin long kiba itynnad bad kin pynïap ngiah ia ki nongpeit kylleng ka Ri/Jylla bad ka Nongbah. Ngi kyrmen ruh ba ka Durand Cup 2024 kan wanrah ia ka rebaibal ha ka jingïaleh phutbol ha Shillong.  

Ka Tamasa Durand Cup 2024: Ka Nongbah Shillong ka la pynkhreh bha ban pdiang ia ka Durand Cup kaba 133 ka ban long ha Shillong naduh ka 2 tarik, Nailar, 2024 bad ka shnong ka thaw ka la i shongshit namar ba hadien bun phew tylli ki snem ka nongbah kan ïoh ban sakhi ia kawei na ki jingïaleh phutbol kaba la rim tam ha ka dewbah Asia bad kaba pawnam ha Ri India. ïa ka rynsan plie la pynkhreh bha, wat hapdeng ka jingsohkdiah, khamtam ka jingkhynra ia ki nongtrei nongbylla sngi kiba wan na shabar ka Jylla kaba la ktah ia ka jingtei ia ka madan ha J.N Sports Complex ha Polo, kaba long ka jaka ban pynlong ia ka Durand Cup 2024. Tangba, ka jingshisha hi ka sah ba yn ym lah ban pyndep ia ka jingtei ia ka jaka ïaleh sport ha J.N Sports Complex bad ka jingpynkhreh ka long tang ban shu da rap jot namar kiba bun ki kam ki dang pyntrei haduh mynta ha kane ka jaka. Lymda ki nongpynïaid ki shimkhia ban pynkhuid ia ka khyndew bad kiwei ki tum ki tam kiba mih na ka jingpyntrei kam ha katei ka jaka, kan buh jingeh ia ki paidbah kiba leit ban peit ia ka jingïaleh phutbol Durand Cup. Kumta, ki nongpynïaid ki dei ban kitkhia khnang ban lait na kino kino ki jingmynsaw bad ban ym wanrah ka jinglehraiñ ia ka Jylla.

Ki khana shaphang ka jingïaleh phutbol ha India: Ka Durand Cup kaba nyngkong eh ka la long ha ka snem 1888 ha Shimla, kaba long ka jaka sah pyngngad por lyiur ha ka por ba synshar ki British. ïa ka Durand Cup la pynlong da ka tnat shipai jong ka Sorkar British ha India hapoh ka jingpeit bad jingkhmih jong u Sir Henry Durand, uba long ha kata ka por u heh Sorkar bad u Foreign Secretary ka India. Une u babu Sorkar, katba u dang shah sumar pang ha Shimla u la pyrkhat ba ka long kaba bha bad ka dei eh ba ki shipai kin kilan met bad shim khia ia ka koit ka khiah bad kumta la pynlong ia ka jingïaleh phutbol hapdeng ki kynhun shipai kiba pher ha Shimla. Naduh katei ka por la pynlong thikna bad manla u snem ia ka Durand Cup bad ka la long ka jingïaleh phutbol kaba la rim tam ha Asia bad kaba paw nam ha India.

Ha kawei ka liang, dei ha ka snem 1875 ba la sdang ia ka jingïakop leh phutbol ha India. Ha ka skul Hare School, Calcutta bad hapoh ka jingïalam jong u Nagendra Prasad Adhikary, uba long u Headmaster jong ka skul ha kato ka por, la sdang bad pynlong ia ka jingïakop leh phutbol jong ki trai ri ha kaba la pynlong ia ka jingïaleh phutbol hapdeng ki khynnah skul ha katei ka snem. Kat nang ïaid ki snem ka jingïaleh phutbol ka nang paw bad nang bun kiba sngewtynnad ia ka bad kumta la donkam ban thaw ia ki club phutbol kiba pher.  La thaw ia ka Shova Bazar Club bad ha ka snem 1893 la seng ia ka Indian Football Association (IFA) ryngkat bad ki 20 tylli ki football club bad la pynlong ia ki ar tylli ki jingïakop leh phutbol, kata ka IFA Shield bad Trades Cup. Ha ka snem 1935 ha ka General Meeting jong ka IFA kaba long ha Darbhanga la pynpaw ia ka jingsngewdonkam ban thaw ia ka seng ki nongïaleh bad nongpynïaid phutbol ha Ri India khnang ban pynbha bad kyntiew ia ka jingïaleh phutbol ha ki por ban wan. Kumta ha ka snem 1937 la seng ia ka All India Football Federation (AIFF) bad ka kam kaba nyngkong kaba ka AIFF ka la leh ka long ban pynlong ia ka Inter-State ne Inter-Province Football Tournament kaba la tip ruh kum ka Santosh Trophy ha ka snem 1941.

Ki khana phutbol na Shillong: Katkum u Jatish Datta, ki heh jong ka sorkar British kiba wan trei sha Shillong hadien ba la pynlong ia ka Shillong kum ka Nongbah jong ka Assam, ki la wanrah ia ki jait jingïaleh sport kiba pher kum ka football, cricket, golf, hockey bad kiwei.  Ki la thaw ia ka Shillong Club bad ha ki snem kiba bud ki Bengali ki la seng ia ka Shillong Town Club ha ka snem 1891. Katba ki sngi ki nang ïaid ka jingshong shit bad jingitynnad ka jingïaleh phutbol ka la nang khring ia ki khynnah samla sha ka jingïaleh phutbol. Ka seng ki nongïaleh phutbol Khasi kaba nyngkong tam ka dei ka Christian Athletic Club lane CAC kaba la seng da ki missionary Khristan na Ri Bilat ha kaba kut jong ka spah snem ba khat khyndai. Sah sa tang ki jingkynmaw ba ki nongïaleh phutbol Khasi kiba nyngkong ki dei Jogendro Roy, Wilson Reade, Raju Giri, Willief Lewis, Rihin Singh, Hamuin Roy bad Dr Brojogendro Diengdoh.

Ka jingkylla ha ka synshar khadar bad ka jingphiah ia ka Bengal (partition of Bengal) ha ka snem 1905 la hap ban pynkynriah noh ia ka Nongbah jong Chief Commissioner Province jong ka Assam na Shillong sha Dacca. Kane ka jingpynkynriah ka la ktah bad pynthut ia ka jingïaleh sport ha Shillong. Dei tat haduh ka snem 1912 hadien ba la pyndam ia ka aiñ kaba phiah ia ka Bengal bad la pynlong biang ia ka Shillong kum ka nongbah jong ka Assam. Kumta ka jingïaleh phutbol Shillong ka la sdang ban khie im pat bad wandur thymmai bad la lah ban sdang ia ki lai tylli ki jingïakop leh phutbol, kita ki long ka Association Cup, National Cup bad Earle Cup.  Shuh shuh, la thaw thymmai sa ar tylli ki club bad kita ki long ka Survey of India Club bad Khasi National Club.  Ka snem 1916 pat ka dei uwei pat u mawjam ba kongsan ha ka history jong ka phutbol ha kaba la seng ia ka Shillong Sports Association bad Laban Athletic Club.

Ha ka article “Shillong Football” i Bah L. Gilbert Shullai i thoh shaphang ka jingmih bad jingnoh synñiang jong ki nongïaleh phutbol bad ki club phutbol kiba don ha Ri Khasi. Katkum i Bah Gilbert Shullai, ha ka snem 1937 la pynlong ia ka jingïakop leh phutbol hapdeng ka Surma Valley bad Assam Valley lane ka Inter Valley Football Tournament bad ha katei ka por ka Garo Hills ka dang hap hapoh ka Assam Valley katba ka Khasi & Jaiñtia Hills pat ka hap ha ka Surma Valley. U T. Ao, u khlur ïaleh phutbol u mihkhmat na ka Assam Valley namar ba u shong skul ha Jorhat. Ha kane ka jingïaleh phutbol ka Surma Valley ka la jop da shi kol la nod ia ka Assam Valley bad ia kane ka kol la thep da i Bah Nando Wankhar uba long ruh u nongïaleh phutbol uba ju mihkhmat ia ka Shillong Government High School bad ka Jaiñtia Football Club.

Ka Hills United Club ka long kawei pat ka club kaba paw nam ha Shillong ha kitei ki snem. Ki player jong ka Hills United Club ki ju ïalum ha dukan i Bah Hewit Pariat, kaba ha Mawkhar. I Bah Wiseman Swer i long u player uba kham paw bad sa kiwei pat ki player ki long Bridin, Medro, Edro, Dolishon, Welbar, Presswell, Maxwell, Ableman, Wendrick Mawlong. Hadien ba la dep ki jingïaleh phutbol ki player jong ka Hills United Club ki ju ïadih umsoh jew ba wan rah ha ki bilor na ka ïing i kmie jong i Bah Sumar Singh Sawian namar ba ki ju shna bad die ia ki umsoh ha ïing jong ki.

Ha ka por jong ka thmabah baar ka Nongthymmai Sports Club ka long ka phutbol club kaba kham paw nam. Ka Nongthymmai Sports Club ka dei kaba tbit ha ka rukom pashat lyngkot ia ka bol na uwei u player sha u wei pat bad lah ban ïohi ba ki long kiba stet bad ba tbit bha.  U Sunil Das jong ka Shillong u dei uwei na ki nongap bak uba skhem bad u long uba paw bha ha ka jingïaleh phutbol hapdeng ka Shillong bad ka Mohamadan Sporting na Calcutta. Kiwei pat ki player kiba pawnam ki long u Niranjan Bhattacharjee jong ka Central Excise & Land Custom Football Team bad u dei u player pdeng madan (centre-half) uba tbit tam bad u Major Dalbahadur Rana uba ïaleh na ka Hills United Club.

Ka snem 1956 ka long ka snem kaba sah kynmaw ha kaba u Bah Shlur Nongbri u la kylla long u player phutbol uba pawnam jong ka Ri India bad uba la pyni ia ka sap ïaleh phutbol kaba ithiang ha ka jingïakhun ia ka Santosh Trophy kaba la long ha Ernakulam. La thoh shaphang u Shlur Nongbri ha ka National Sports Magazine kumne- “There were a few goals, but the one scored by Assam’s inside-right Shlur Nongbri against Delhi was a gem…Eighteen-year-old Nongbri…the youngest member of his team…is a product of Mawkhar Christian High School in Shillong. He showed rich promise, appearing facile in both inside and outside positions. He also displayed an equable temperament.” (Ki don khyndiat tylli ki goal kiba la thep bad kawei ka goal kaba la thep da u Shlur Nongbri u player jong ka Assam pyrshah ia ka Delhi ka dei ka goal kaba ithiang/itynnad tam. Une u samla uba dang khatphra snem ka rta bad uba khynnah tam u dei u soh jong ka Mawkhar Christian High School kaba don ha Shillong. U pynpaw ba u long u player uba don jingkyrmen, u bym i donkam ban pynshitom than ïalade bad u long uba tbit ban ïaleh na kano kano ka liang ba u ïeng. U pynpaw ruh ba u long uba jai jai bad u bym khih watla don kiba pyndom ne pynwit hapdeng ka jingïaleh).

Ka Shillong Durand Cup 2024 bad ki Inter-State & Intra-State Migrant Workers: Mynta kumne ka J. N Sports Stadium ha Polo ka la dei ban long kaba phis phos bad itynnad na ka bynta ka jingplie ia ka tamasa bad jingïaleh phutbol Durand Cup 2024. Lait noh ka madan mihphlang jyrngam kaba ithiang shisha, kiwei pat ki jingpynbit pynbiang ki shu long tang na sla bad ba ki nongpynïaid ki la ïaleh shitom ban pynbiang ha shuwa ban sdang ka jingïaleh phutbol Durand Cup 2024. Ki nongtrei-nongbylla sngi kiba napoh ka Jylla bad na shabar ka Jylla ki la trei shitom phra la ka sngi ban pynkhreh bad pyndep ia ki jingtei kiba kongsan kiba ïasnoh bad ka Durand Cup.

Ki nongtrei kiba wan na shabar ka Jylla ki wan ban pyndap ia ka jingduna jong ki nongbylla sngi ne misteri ha ka Jylla Meghalaya bad ruh ki trei ia ki kam kiba ki nongbylla trai Jylla kim pat don ka jingtbit ne kim nang ban trei. Ka long kaba dei ba ki nongbylla kiba wan na shabar Jylla ki dei ban ïoh ia ki work permit, labour licence bad dei ban pynrung ia ki kyrteng jong ki ha ka tnat labor.  Ha kajuh ka por pat ki nongtrei-nongbylla ki dei ban ïoh ia ki hok jong ki naduh ka bai bylla kaba biang briew, ka jingshngaiñ, ki shuti, ka jingsiew dor haba ki treikam tam ia ka por ba la buh, ka koit ka khiah haduh ka por ba kin leh kmen ïalade.  Kaba kham kongsan ka long ba ki dei ban ïoh ia ka jingburom bad jingñiewkor bad ka imlang sahlang ka dei ban tip bad pdiang ba ia ki jingtei kum ka madan ïaleh phutbol Durand Cup ha Shillong la tei halor u budlum jong ki.

To ngin ïakmen lang ha kane ka Durand Cup 2024.