KA KSU KA MAHAM BA KAN YM LAH BAH KHLIEH LADA JIE EIEI KABA SNGEWSIH HA KA YATRA GAU DHWAJ HA KA 2 TARIK U RISAW
Ka jingkren u myntri ba dei peit ia ka tnad Food & Civil Supplies, u Comingone Ymbon halor ka jingkiew dor ki mar bam ba nabar ha ka jylla ka dei namar ba ngim don lynti rel ka long kaba la shu kren laplah bad kaba la shu kren tang ban da rapjot ialade namar ka jingbymlah ban teh lakam ia ka jingkiew dor ki mar ki mata ha jylla. Ka KSU lyngba kane ka kyrwoh ka pynsngew sha ki paidbah ba kim dei ban shah ialam bakla ha kum kine ki ïarmangkalai ki bym don kata ka jingiohi jngai kumno ban kyntiew ïa ka roi ka kiew ka jylla hynrei ki ba shu kren kumba btuit lymwir u thylliej.
Ïa ka jingwan ka lynti rel la pyrshah da ka KSU naduh ki por jong u Bah Bull, bad ka daw tynrai hi ka long ba ka KSU kan ym pat pdiang ia ka rel ha jylla katba ym pat don ki aiñ kiba khlaiñ ki ban teh lakam ia ka jingwan buhai shnong pathar kiwei ki Jaidbynriew ha ka Bri U Hynñiewtrep. Ka aiñ kaba ka KSU ka la dawa naduh ki por i Bah Bull ka dei ka Eastern Bengal Frontier Regulation 1873 lane ka ILP. Ka jingiakhih pyrshah lynti rel khlem ka ILP ka jur bha ha u 1989 bad ka klang biang sa shisien ha u snem 2017 mynba ka North East Frontier Railways (NEFR) ka la sdang ban trei ia ka lynti rel na Tetelia sha Byrnihat. Ha kane ka jingiakhih kumba 40 ngut ki dkhot ka KSU ki la shah set along kynthup ruh ia bun ngut ki nongialam ka Central Executive Council. Kane ka jingjia ha u 2017 ka dei ka nuska bad ka jubab sha ka sorkar ba ka KSU kam treh ia peiñ bad kan ym riej ban thom ia ka sang ka ma lada ka sorkar ka pyrshang ban pyntrei jubor biang ia ka lynti rel khlem da wanrah shwa ki aiñ kiba khlaiñ kum ka ILP.
Haba ia kren ia ka dor ka mur ki mar ki mata, ban shu kynnoh ba ki rem namar ka jingbym don ka lynti rel ka long thamula shikatdei eh. Ban ia nujor, kham tad ki mar bam ha Mizoram bad Manipur ban ha Meghalaya. Baroh lai tylli ki jylla kim don lynti rel. Hynrei da ia nujor pat ka jingjngai na Guwahati, ka Shillong ka jngai tang 100 km, katba ka Aizawl ka jngai haduh kumba 470 km katba ka Imphal lei ka jngai haduh kumba 480 km. Te kumno haba kham jngai ka Aizawl bad ka Imphal na Guwahati ban ia ka Shillong, katba ki mar bam kiba wan nabar pat ki kham tad ha Mizoram bad Manipur ban ia ka Meghalaya? Kane ka long ka jingkylli, hato ka marbam ka dei ban rem ha ki jaka ba hajan ne ha ki jaka ba jngai? Lane ioh lehse ka dor ka mur ki mar bam ka shong eh ha ki nongpyniaid ia ka iew ka hat wanrah mar bam (supply)? Balei ki nong wanrah marbam (suppliers) ha Mizoram bad Manipur bad kumjuh ruh ki tnad Food & Civil Supplies jong kine ki jylla ki lah ban pynlait marbam ha ka dor kaba duna katba ki supplier bad ka tnad Food & Civil Supplies ka jylla Meghalaya ki hap ban oh da ka dor kaba rem ia ki marbam ha jylla haba ka Shillong ka don ha syndah ka Guwahati katba ka Aizawl bad Imphal pat ki jngai saw shah ia ka Shillong na Guwahati.
U myntri ka Food & Civil Supplies um dei ban pynthame ia ki paidbah hynrei u dei ban tehlakam ia ki briew ki rai ia ka dor ka mur ki marbam ha jylla, ym ban shu pynkit pap ba ym don lynti ha jylla.
Halor kawei pat ka mat ka KSU ka kyntu ia ka sorkar ba ka dei ban khanglad ia ki bor ne kynhun kiba na shabar ban tuklar ia ki kam ki jam ha jylla. Lada iai bteng ban ai rynsan ia kum kine ki kynhun ba nabar ban tuklar ia ka jinglong jingman ha jylla ka mut ka jylla Meghalaya kam dei shuh jong ki trai ri trai muluk hynrei ka la dei ka ‘property’ jong ki nongwei na shabar. Ka nuksa ka long kum ka mat them metor, ha kaba ki kynhun kiba nabar ki wan mushlia na ka por sha ka por ia ki jait ki jong ki, kiba sah be-aiñ ha them ïew Mawlong. Kane kam dei ka kamram ban tuklar ki briew kiba nabar hynrei ka dei ka kamram ki trai shnong ka jylla bad ka sorkar kumno ban weng noh mardor ia kitei ki kharmetor be-aiñ na katei ka jaka. Kawei ka mat pat ka dei ka jingthmu ki dkhar shit niam na shabar kiba thmu ban pynlong ia kata ka Yatra ban pyrshah bam doh masi bad kheiñ ia ka masi kum ka kmie ka ri India. Ka sorkar kam dei ban ailad kum ia kine ki jait kynhun kiba thmu ban wan bynrap jubor da ki dustur ki jong ki ia ka dustur kyrpang u Khasi. Lada kim kwah bam doh masi ynnai bam, hynrei wat pyrshang pat ban khang ia kiwei ki Jaidbynriew kiba bam doh masi. Ki Khasi ki khlem pynbor iano iano ruh ban bam doh masi ne doh sniang, bad ha kajuh ka por ka KSU kam ailad iano iano ruh ban khang bam doh masi ne sniang ia ki Khasi. Lada kata ka yatra Gau Dhwaj kan long ha ka 2 tarik u Risaw mynta u snem, ka KSU ka maham ba kan ym lah bah khlieh lada jia eiei kaba sngewsih ha katei ka sngi.
