Babu Kular Khongjirem
Ha kine ki khyndiat snem ba ladep, ka sorkar lyngba ka tnad Social Welfare bad Child Development bad kiwei kiwei ka la ai ka jingpynsngewthuh paidbah sha manla ki skul ne ki shnong ki thaw ban pynshai bad pynsngewthuh shaphang ka jingma jong ka jingshong kurim khynnah.
Ka jingshong kurim khynnah kan wanrah bun bah ki jingeh, ki jingsohsat nalor ki jingktah ha ka koit ka khiah ki khynnah ba dang duna rta. Hynrei, u Myllung Soso Tham ha ka poitri jong u kaba kyrteng ‘Ka Er Pyngngad Ki ‘Aw’ (Na ka kot Duitara Ksiar) u ladep ïathuh lypa lut baroh halor ka jinglong briew ha ka por ba dang khie samla samhoi.
Ka ‘Er’ ka dei ka ktien shiteng dak jong ka Lyer bad ki ‘Aw’ pat ka dei ka ktien shiteng daw jong ka ktien ‘Khynraw’.
Haba ong ‘Khynraw’, ka mut ba dang samla, ba dang sotti bad bym pat shong kurim. Hynrei, u la maham lypa pat ba ha manla ki shnong ki thaw, ki ing sem jongno jongno ruh, la ki dei ki samla kynthei ne shynrang, khlem pep, kan beh beit ka ‘Er pyngngad ki khynraw ne kata ka lyer kwah khynraw. Kane ka lyer ka dei kaba khlaiñ bha hapoh hapoh ki Khynraw tangba ka dei pat ka lyer kaba ki kwah burieh khop khop khlem ailad satia ba kan paw pyrthei shabar.
Nyngkong eh, ki ong ba dei ka ktien shu thaw ne tang ban shu ïa biria kai, hynrei hadien hadien pat ka dei pynban ka ktien pyllait jynhaw ne ka ktien kaba don pynban ka jingshisha.
U Myllung u la ïathuh lypa ruh ba ym don uwei ne kawei ruh ka samla kaba kwah ban shong marwei ne shong samla sah. Kiba kop bad kren roh ba ki kwah ban shong marwei kumta, ki dei pynban kum kita kiba swait ban ïoh shong mraw ne ban ïoh shong kurim noh khlem pynslem shuh.
Hangno ju don u samla briew
U bym ju kwah ong,’Ko kiaw’,
Ne hangno sha ka samla briew,
Ka bym kwah khot,’Ko kthaw’.
Tangba, u la maham lypa kein ba shisien ba la shah teh mraw kum tei, uwei u ban shkiah na pdot jong phi u dei ‘beit u khaw’.
Ym don ba bieit, ym don ba stad, ym don baduk ym don ba ‘riewspah, ym don ba khraw ym don barit, hynrei tang ban ïoh khot ‘Ko kiaw,Ko kthaw’ kam pher lada kit kyndung ka byrni khaw ruh.
Ki ‘riew stad ki ‘riew shemphang ha ka shongkha shongman, ki la ïathuh ba ‘Kito ki khynraw ki bym pat mad, ki kwah mad ïa ka. Katba kito kiba la mad pat ïa ka, ki kwah kiar noh pynban na ka (get rid of it). Ha ka shong kurim khynnah, da pyrkhat bha ïa ka dien ka phang. Ka dei ban tei ïa ka lawei jong phi. Lada phi pyrkhat kyrkieh than, phi lah ban ur ne jynthud noh. Lada phi pyrkhat slem pat ruh, ïoh lap ba dier noh ka por. Ka lawei jong phi ka long kaba kordor haduh katta katta.
Kynmaw bha keiñ, ba phi dei ban tei ïa ka iing ka sem jong phi halor u Mawsiang.