Shillong, Naitung, 09: Ka seng kieng atiar HNLC ba la shah kheiñ beaiñ ka la kyntait mardor ïa ka jingdawa jong ka Meghalaya and Greater Shillong Progressive Hawkers and Street Vendors Association (MGSPHSVA) ban pynpaw paidbah ïa ki jingshem jong ka Research Cell ba la kynnoh ba ka President ka Kong Biolin Pyrtuh bad ka nongïalam ka TUR ka Kong Angela Rangad ki donkti ban kamai pisa.
Ha u kyrwoh ba la phah ha ka sngi Balang, u General Secretary ka HNLC u Bah Saiñkupar Nongtraw u la ong, “ka HNLC, kaba la pynshong nongrim ha ki jinglap na ka Research Cell jong ngi, ka la pynmih ïa ki jingsngewkhia shaphang ka jingïadon bynta jong ka MGSPHSVA ha kaba pynïaid ïa ka kamai kajih. Ka jingdawa jong ki kaba dang shen ba ngin pynmih ïa kine ki jinglap ka paw kum ka buit ban pynkylla lynti. Ngi kyntait ïa kane ka jingdawa kaba sngewthuh bakla. Ngin ym pynpaw pyrthei ïa ka kam syntiat tang na ka jingdawa jong kiba shah kynnoh. Ïa ki jingshisha yn sa thad katkum ki kyndon jong ngi, ym ka jong ki.”
U la ong ba shuwa ban buh jingkylli ïa ka HNLC, ka MGSPHSVA ka dei ban pynshai shwa ba balei ka ju ïada ïa ka khaii ka pateng jong ki briew kiba nabar ki bym dei riewlum ha ka jaka ban ïada ïa ka hok bad ka jingim jong ki trai ri trai muluk u Hynñiewtrep.
“Ki nongïalam kum ka Angela Rangad bad ka Biolin Pyrtuh bad ka seng jong ki ki kam ba ki ieng ban ïada na ka bynta ki nongdie madan ha surok. Hynrei ha ka jingshisha, ki la kylla long ki tynghung na ka bynta ki nongkhaii bym dei ki riewlum kiba bat ïa ki jaka khaii kiba kongsan, kiba kiar na ka khajna, kiba treikam khlem ki kot ki sla kiba biang bad kiba beh ïa ki nongdie madan kiba duk na la ki jong ki iew,” u la kynnoh.
“Ki kynhun ba la khot “progressive” ki sngap jar katba ki nongkhaii bym dei ki trai muluk ki shim ïa ka bor ha ka kam khaii baroh kawei kum ki soh, ki jhur, ki jaiñ, ki juti, ki jaiñ, ki tiar electronic, ki tiar shna, bad kiwei kiwei. Kaba kham sniew shuh shuh ka long ba ki shynrang Hynñiewtrep jong ngi bad khamtam ki kynthei jong ngi ki shah pyndonkam bakla kum ki Benami ha ki bym dei ki riewlum ban ïaid lait ïa ki aiñ bad ban pynkhlaiñ ïa ka jingsynshar jong ki ïa ka khaii pateng ha la ka jong ka jaka. Ha ki snem 70 bad 80 ba la leit noh, ngi la tip mano ba dei u nongshun jong ngi. Hynrei ha ka spah snem kaba 21, u nongshun jong ngi u la kylla long ki briew jong ngi hi, kiba ïashet kylla iwei ïa iwei pat bad kiba die ïadie ïathied. Bad phi, kiba la khot ki nongjop jong ki nongdie jingdie ha surok, phim ïapher. Phi pynkup ïa lade ha ka jingtreikam katba phi dang shakri kum ki jingda na ka bynta ka rukom synshar kaba pyndonkam bakla ïa ka khyndew bad ki briew jong ngi,” la bynrap shuh shuh u Bah Nongtraw.
U Bah Nongtraw shuh shuh u la kynnoh ba kine ki nongtreikam paidbah ki pynlong tang ïa ki jingïakhih haba ki bor synshar ki pyrshang ban pyrkhing ïa ki nongdie madan ki bym dei ki riewlum.
“Balei ym don jingïakhih haba ki nongdie madan trai jylla ki mad ïa ka jingshah lehbein tang namarba kim don ïa ki laisen khaii? Balei kim wad bniah kumno ki briew kiba nabar ki synshar ïa ki iew die lang bad ki pynbor ïa ki briew jong ngi ban die ha ka dor kaba heh?” u la buh kylli.
U la ong ba ka MGSPHSVA ka buhrieh ïa ki kyntien kum “ka hok riti synshar” bad “ka jingïada ïa ka trei ka ktah,” da kaba klet ba ka hok ban ïoh kamai kam mut ba ki briew kiba nabar ki lah ban synshar ïa ki iew ki hat jong ngi. Ka jingshngaiñ ha ka ïoh ka kot jong ki trai ri trai muluk ruh ka dei ka hok kaba la buh da ka riti synshar. Ki khyndew ki shyiap, ki iew ki hat, ki marpoh khyndew jong u Hynñiewtrep ki dei ki jong ki briew lajong.
U nongïalam jong ka HNLC u la tynjuh shuh shuh da kaba ong, “lada ka MGSPHSVA ka nud ban dawa ïa ka jingshai na ka HNLC, ai ba kin plie shwa ïa la ki jong ki kot. Pynmih ïa ka thup ki dkhot jong phi bad ïathuh ha ki paidbah katno ngut ki bym dei ki riewlum kiba phi mihkhmat shisha. Pynpaw ïa ki tyllong pisa jong phi mano ba bei tyngka ïa ki kam jong phi, ki jingïaleh jong phi ha ka iingbishar bad katno ki jingtip jong phi ki pynpaw ïa ka iew ka hat jong phi? Ki nongkhaii bym dei ki riewlum ki synshar pyrshah ïa ki nongkhaii trai ri. Lada phi kwah ïa ka jingshai, pynshisha ba phim don eiei ban buhrieh.”
“Ka jingkam jong ngi shaphang ka “jingïohnong kaba ïaryngkat” kam dei kaba bakla. Baroh ki tip ba ki jingsiew ba buhrieh ki long ban pynskhem ïa ki jaka die jingdie. Wat ki Dorbar Shnong bad ki nongtrei Municipal ki kren harieh harieh shaphang ka “pisa pynbeit” ba la siew khnang ba ki katto katne ki dukan kin neh khlem jingpynthut ïa ki nongkhaii ki bym dei ki jaitbynriew jong ngi. Ki nongkhaii bym dei ki riewlum ki theh pisa ha kine ki Network barieh ban bat ïa ka jingsynshar halor ka ïoh ka kot jong ngi,” la kynnoh shuh shuh u Bah Nongtraw
“Ka HNLC kan ïai ïada ïa ka hok kamai jong ki trai ri Hynñiewtrep bad kan ïada ïa ka khyndew ka shyiap jong ngi na ki briew kiba nabar kiba pyndonkam bakla ïa ki rukom synshar trai ri, kiba phah ïa ka jingmyntoi shabar na ka khyndew ka shyiap jong ngi, bad kiba pyntlot ïa ka bor kamai jong ki briew jong ngi. Ngi ieng skhem ha kaba pynpaw pyrthei ïa ki briew bad ki Network kiba pynthut ïa ka ïoh ka kot jong u Hynñiewtrep kiba thmu ban kiew, watla katta ruh kam pher mano ba shu leh mynleh ban pynpaw ‘kum kiba kiew shaphrang. Ngin leh la ka jong ka kamram bad ngin pynngat ha ki ïa ka jingkitkhlieh. Ka ïoh ka kot jong u Hynñiewtrep ka dei nyngkong eh jong ka jaitbynriew Hynniewtrep bad ngin ïada ïa ka khlem da pyndem,” u la pynpaw.
“Ha kaba pynkut, ki kylli la nga don neem. Nga don, bad nga don ban pyrshah. Nga dei u Saiñkupar Nongtraw@Wadborlang Nongrum na ka Hima Sohra, Khliehshnong. Nga dei u Hynñiewtrep uba kren shai, uba ïaleh na ka bynta ka jingshisha bad ka hok na ka bynta ki briew jong nga bad ka jaidbynriew jong nga. Phi lah ban khot ïa nga katba phi kwah. Ha kaba kut, phin sa shah pynbor ban bam ïa ka syrwa kaba ma phi hi phi la shet,” la ong shuh shuh u Bah Nongtraw.