Duna bha ka jingpynsngewthuh ha ki shlem pule shaphang ka POCSO Act, ong ka Chairperson ka MSCPCR

Shillong, Naiwieng, 11: Ka Chairperson jong ka Meghalaya State Commission for Protection of Child Rights (MSCPCR) ka Agatha K. Sangma ha ka sngi Baar ka la banjur ba la donkam kyrkieh ïa ka jingïatreilang bad ka jingpynjur ïa ki jingpynshai paidbah ban ïakhun pyrshah ïa ki kam runar ruser pyrshah ïa ki kynthei bad ïa ki khynnah.

Ka Agatha ka la pynpaw ïa kane haba kren ha ka Stakeholder Consultative Meeting kaba la long ha State Convention Centre ba la pynlong da ka tnat Social Welfare, ka Sorkar Meghalaya.

Haba pynpaw ïa ka jingsngewkhia halor ka jingkiew ki jingshah thombor ha ka longryngieng ki kynthei, ka Agatha ka la ong, “bun na ngi ngim ju ïohthiah ha ka por mynmiet namarba ki don ki jingjia kiba pynkulmar jingmut kiba ngi ju ïohsngew shaphang ki khynnah bad ki kynthei kiba shah lehbeiñ.

Ka la ai khublei ïa u Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K. Sangma uba la shimkhia ban phah pynlong ïa kum kine ki jingïamir jingmut, kiba ka la ong “ki pynpaw ïa ka jingangnud jong ka sorkar ban weng ïa kine ki jingeh kiba pyndik ïa ka imlang ka sahlang..”

Ka la pynpaw ruh ba ha kane ka sien kaba ar jong ka jingïamir jingmut la ïohi ïa ka jingïashim bynta kham bun.

“Ha ka jingïalang jong ngi kaba ladep, ka jingdon jong ki nongïashim bynta ka long kaba duna. Hynrei mynta ka sngi, ngi la don palat 300 ngut ki nongïashim bynta, kaba pyni ïa ka jingsngewkhia bad jingïadon bynta lang jong baroh ki nongshim bynta,” ka la ong.

Haba kren halor ka jingpynkhlaiñ ban pyntreikam ïa ka Protection of Children from Sexual Offences (POCSO) Act, ka la pynpaw ba ka Section 43 jong ka aiñ ka kdew shaphang ka jingpynshai paidbah bad ka jingpynsngewthuh halor ka jingshngaiñ jong ki heprit kynthei, bad ka Rule 3 jong ka POCSO Rules, ka aibor ban pyndonkam ïa ki tiar ai jinghikai ba kongsan ha ki skul bad ha ki shnong.

“Ki la don lypa ki kyndon ha ka aiñ kiba bthah ïa ngi ban pynphriang ïa ka jingtip shaphang ka jingshah thombor ka longryngieng jong ki khynnah, hynrei bun ki skul bad ki jaka pule ki dang duna ban pynlong ïa kum kine ki prokram”, ka la ong bad bynrap, “ngi dei ban pynthikna ba kine ki tiar kin poi sha ki kmie ki kpa, ki nonghikai, bad ki khynnah.” Ka Agatha ka la tyrwa ba ka Sorkar Jylla kan pyrkhat ban pynrung ïa ka shuti ba kyrpang ne ki kynta ba lah ban pynkylla na ka bynta ki kmie kiba trei ban pynlut kham bun ka por bad la ki khun.

“Bun ki kmie mynta ki trei bun kynta bad ki duna bha ban pynlut ïa ka por bad ki khun”, ka la ong. “Lehse ka Meghalaya ka lah ban long napdeng ki jylla ba nyngkong eh ban ai por ïa ki kmie katto katne kynta ha ka shitaiew ban pynlut por bha bad ki khun jong ki ban ïakren shaphang ka jingshngaiñ, ka jingpynsngewthuh shaphang ka jingbymshngaiñ bad ka jingkoit jingkhiah ha ka jingsngew.”

Ka la ïathuh ruh ba ka tnat ka la buh ïa ka Child Helpline hynrei bun ki bym pat tip. “Ki skul, ki hostel, ki shlem pule ki dei ban buh ha ka jaka ba ïohi shynna bha khnang ba ki khynnah kin dup tip kumno ban wad jingïarap,” ka la ong.

Ka Agatha ka la ban jur ba dei ban don ïa ki Child Safety Committee ha baroh ki skul, katkum ki kyndon aiñ kiba la don lypa. Ka la pynpaw ba ka ladep thoh sha ka tnad Pule Puthi ban pynmih ïa ka jingpynbna halor kane.

Ka la ai khublei ïa ki katto katne ki jingthmu kum ka Child Protection Policy jong ka Catholic Bishops’ Conference of India (CBCI), bad ka la kyntu ïa kiwei pat ki jaka pule ban shim ïa ki polisi kiba kum kine. Ka la kdew ruh ïa ka jingbthah jong ka ïingbishar Supreme Court kaba bthah ïa ki skul kiba don palat 100 ngut ki khynnah skul ban thung ïa ki Councellor kiba tbit, ka jingbthah kaba dang sahteng haduh mynta khlem pat pyntreikam.

“Ki prokram ai jinghikai bad ki jingpynsngewthuh ïa ki nonghikai bad ki nongtrei ki dei ban long kum ka rukom”, ka la ong.

“Ngi kum ki nongshim bynta naduh ki nongïalam niam haduh ki sengtrei monsngewbha ngi dei ban pynthikna ba kine ki prokram kin long ha manla ki skul,” ka la ong.

Ha ka kyrdan jong ka imlang sahlang, ka Agatha ka la kdew ïa ka Integrated Child Protection Scheme (ICPS), kaba la thaw ruh ïa ki Child Protection Committee ha ka kyrdan jong ki shnong, block, bad distrik. Hynrei ka la kdew ba bun na kine ki komiti ki long ki bym treikam satia.

“Kine ki dei ki shlem treikam kiba kongsan kiba lah ban pynkylla shisha lada ki long kiba shimkhia,” ka la ong bad bynrap ba ka bynta jong ki kynhun ha ki shnong ki thaw bad ki kynhun niam kiba don ha ka imlang sahlang ka long ruh kaba kongsan ha kaba kyntiew ïa ka jingshngaiñ bad jingbha jingmiat jong ki khynnah.

“Ka sorkar, ki skul, ki shnong ki thaw, bad ki longïing longsem baroh ki dei ban ïatreilang ban pynthikna ba ki khun jong ngi kin long kiba koit ba khiah, kiba tip, bad kiba ïoh jingïada,” ka la bynrap shuh shuh.