Shillong, Nailur, 04: Hadien ka jingap kaba jlan haduh 17 snem kynthih, ka Iingbishar Meghalaya High Court ka la pyndam noh ïa ka jingkynnoh pyrshah ïa ka Myntri barim ka tnat Pule Puthi ka Dr. Ampareen Lyngdoh, ïa u Director barim jong ka Elementary bad Mass Education u JD Sangma bad ia ka Deputy Director barim ka Kong Ameka I. Lyngdoh ha kaba ïadei bad ki jingkynnoh ba ki don ki jingleh bymhok ha ka rukom thungkam Asst. Teacher ha ki Lower Primary School ha u snem 2008.
Ka Central Bureau of Investigation (CBI) ka la register case ha u snem 2018 da kaba pynshong nongrim ha ka ejahar kaba la ujor ha u snem 2011, ha kaba la kynnoh ba ka nongshah kynnoh ka la thmu ban pyndonkam bakla ïa ki Score Sheet bad ban kyrshan tang ïa ki katto katne ki nongthep kam ba ïajan. Ka jingjied ka long ha ki san tylli ki Centre lane ki Sub -Division kata ka Shillong, Jowai, Amlarem, Tura bad Dadenggre.
Ka CBI ka la aiti ïa ka chargesheet ha u snem 2020 bad u Special Judge (CBI) u la kyntait ïa ki aplikeshon jong ki nongshah kynnoh ban pyllait ha u snem 2022.
“Ha ka khep kaba ka dang ïaid shakhmat ka jingbishar bniah ïa baroh ki sakhi, ka lah ban shim ïa baroh kawei ka bynta ba dang sah jong ka nongshah kynnoh. Namarkata, da kaba pyndonkam ïa ka bor katkum ka Section 227 jong ka Code pule lang bad ka Section 482, khamtam eh ïa ka bynta kaba ïadei bad ka bor jong ka ïingbishar ban khanglad ïa kano kano ka jingpyndonkam bakla ïa ka bor da kano kano ka kashari lane ban thawlad ban pynkut noh ïa ka hok, nga la weng noh ïa ka hukum kaba 23 tarik, Nailar, 2022 ba la pynmih da ka Special (CBI) Case No. 2 jong u snem 2020 da u Special Judge (CBI), East Khasi Hills district, Shillong. Ki jingkynnoh pyrshah ïa ki nongshah kynnoh A1, A2 bad A3 la weng noh ïa ka jingshah kynnoh. Da kane la pynduh noh ïa ka jingbishar baroh kawei. Ki nongshah kynnoh 1,2 bad 3 la pyllait noh. Ka
noh ïa ki No. 36 jong u snem 2023, 37 jong u snem 2023, 70 bad 71 jong u snem 2023,” ong ka ïingbishar ba la khlieh da u Nongbishar Rangbah IP Mukerji ha ka rai ba la mynjur ha ka sngi Thohdieng. La shah ïa ka Crl. Petn. Nos. 36 jong u snem 2023, 37 jong u snem 2023, 70 bad 71 jong u snem 2023,” la ong ka Bench ba la khlieh da u Chief Justice IP Mukerji ha ka hukum ba la pynmih ha ka sngi Palei.
Ka Iingbishar ka la pynshong nongrim ïa ka rai halor ka jingbym lah ban pynshisha ïa ka prima facie case pyrshah ïa ka nongshah kynnoh.
Ka Bench ka la peit bniah ba ïa ki lai tylli ki dulir kiba pyni ïa ki bynta bapher bapher ha ka jingkheiñ marks ïa ka result la soi da ki san ngut kijuh ki briew, kaba la pynmih ïa ka jingartatien ba ka lah ban don ka jingpynkylla.
Ka la ong ba ki slip ba la kynnoh ba ki bthah ban pynkylla ïa ki Marks kim dei ki sakhi kiba pynskhem bad ki lah ban don bun ki jingthmu.
“Ka bench ka la kdew ruh ba ym shym la don kano kano ka kot kaba pyni ïa ka jingpynkylla ne jingpyndonkam ïa ka sia lieh ban pyndam ïa ki Marsk.
“Mynta, ka case jingshah pynngat ka long ba u A1, u A2 bad u A3 ki don ha ka jingïasylla, jingïasngewthuh jingmut bad jingïatreilang iwei bad iwei pat. Ki la pyndonkam bakla ïa ki Score Sheet, da kaba pynkylla ïa ki nongthep kam ba la pas katkum ka mon jong ki. Ki Orginal Score Sheet ba shisha ki pher.
La pyndonkam da ka sia lieh ban pyndam ïa ki Marks bad ban thoh bujli da ki marks kibakham heh ne kiba kham rit katkum ka jinglong ban pyndap ïa ki kandidet kiba la jied bad ban weng ïa ki bym mon.
Shuh shuh, ki la don ka jingkynnoh pyrshah ïa ka nongshah kynnoh No. 1 (Kong Ampareen Lyngdoh) ba ka pyndonkam ïa ka bor jong ka kum ka Myntri ka la ai ïa ki slip sha ki ophisar kiba pynkhreh ïa ki Tabulation Sheet ba la bthah ban pynkylla ïa ki Marks. Nyngkong eh, ïa ki lai tylli ki kot kiba pyni ïa ki kyrdan bapher bapher ha ka jingbuh jingkhein ïa ki jingmih la soi da ki san ngut hi.
Kaba ar, ki slip ba la pynpaw ïa kiba la ai kum ki sakhi kim lah hi ban pyni jingmut ïa kano kano ka lynti kaba kyrpang na ka bynta ban pynkylla ïa ki Marks. Ïa ki jingthoh ba shisha ym shym la ai kum ki sakhi.
Ym don kano kano ka kot kaba pyni ïa ka jingpynkylla ne kano kano ka jingpyndonkam ïa ka sia lieh na ka bynta ban pyndam ïa ki Marks kiba la buh ha ka rekod. Ki slip ba la kdew kiba la aiti ryngkat bad katto katne ki jingthoh jong ka nongshah kynnoh A1 ki lah ban long na ka bynta kawei ka jingthmu. Ym don shuh ki sakhi ban pynïadei ïa kita ki slip bad ka jingshah kynnoh ba la pynkylla ïa ka result”, la ong ka Bench.
“Mynta, da kaba pyndonkam ïa ki nongrim ba la buh ha ki rai jong ka Ïingbishar Supreme Court, lada ka mukotduma prima facie ka wad ban pynmih da ka liang pynngat (prosecution) na ki kot ki sla, ki rekod bad kiwei kiwei ki sakhi ka long kaba tlot haduh katta katta ba ka jingsuba kaba don nongrim ba u nongshah kynnoh u la leh ïa ka kam runar kam mih, ka Ïingbishar ka la pynrem ïa kane,” ka la ong bad bynrap, “ha kane ka mukotduma, ka liang pynngat kam shym la lah ban pynshisha wat tang ïa ka prima facie case na kaba pynshong nongrim ïa ka jingsuba ka lah ban mih ha u nongmudui ne ka Iingbishar ha ka jingpynkylla ïa ki score sheet da u nongshah kynnoh ne uno uno na ki. Ka mukotduma ne ki jingkynnoh pyrshah ïa uwei pa uwei na ki ka hap sha madan.”
Ka Bench ka la kdew ruh ba ïa ka jingjied la sdang ha u snem 2008, bad kane ka mukotduma ka la sahkut la palat 17 snem, kaba la wanrah ïa ka jingeh ha ka bor pyrkhat jong ki nongshah kynnoh. Ka la pynksan ïa ka jingdonkam ban ïada na ka jingpyndonkam bakla ïa ka rukom bishar bad ban pynthikna ïa ki jingkut jong ka hok.
“Hapoh ka Section 482, kane ka Iingbishar ka don ka bor ban khanglad “ïa ka jingpyndonkam bakla ïa ka rukom treikam jong kano kano ka Kashari lane da kumwei pat ban pynthikna ïa ki jingkut jong ka hok.” Ka rukom jied ka dei jong u snem 2008. Kumba 17 snem ka la ïaid. Ïa ka ejahar kaba nyngkong la ujor ha ka 18 tarik, Naitung, 2011. Ym shym la ïaid eiei ha kaba pynngat ïa ki nongshah kynnoh. Tang 28 ngut na ki 181 ngut ki nongshah ring saiphla la bishar bniah,” la ong ka Bench.
“Kum kane ka jingpynslem kaba jlan ban pynngat ïa ka mukotduma ka long ruh pyrshah ïa ka hok tynrai jong ki nongshah kynnoh katkum ka Article 21, 19 bad 14 ban im ka jingim kaba suk kaba lait na ka jingkhuslai ha ka bor pyrkhat kaba mih na ka jingsahteng jong ka jingbishar,” ka la bynrap.