Shillong, Naitung 11: Ha ka sngi kaba kongsan bha na ka bynta ka thaiñ shatei lammihngi, ka Myntri kam pla tyngka jong ka sorkar pdeng ka Nirmala Sitharaman ka la buh ïa u mawnongrim na ka bynta ka Regional Campus kaba nyngkong eh jong ka Indian Institute of Corporate Affairs (IICA) ha Umsawli, Shillong.
Kane ka dei u mawmer ba kongsan, ym tang ïa ka jylla Meghalaya hynrei ïa ka thaiñ shatei lammihngi baroh kawei, namar ba ka kylla long kaba nyngkong eh ha ka ri ban pdiang ïa ka tnad jong kane ka jaka pule ba hakhmat eh kaba hab hapoh ka tnad Kam Kompeni.
Da kaba khot ïa ka kum ka “sngi kaba phylla na ka bynta ka thaiñ shatei lammihngi,” ka Myntri kam pla tyngka ka la ong ba kane ka jingthmu kam dei tang ban pynlong ïa ka jingïalang hynrei ban wanrah ïa kawei ka jaka pule sha kane ka thaiñ-kawei ka ban kyntiew ïa ka jingpynroi ïa ka bor jong ki kompeni, ka jingsynshar kaba bha, bad ka jingseng kam seng jam. “Kane ka jaka pule ba pura kan long kum ka jaka pule ba kongsan ban ïarap ïa ki nongseng kam seng jam, bad ki riewshemphang ban roi hapoh ka phang jong ka jingsynshar kaba don ka jingkitkhlieh,” ka la ong.
Ïa ka jaka pule jong ka thaiñ la thmu kum ka jingpynkylla ïa ka bor jong ki kompeni, ka jingsynshar kaba bha, bad ka jingseng kam seng jam kaba neh ha ka thaiñ shatei lammihngi. “Haba ki jaka treikam kum ka ICA ki wan shane, ka pyni ïa ka jingkylla na ki phew snem jong ka jingbym shimkhia sha ka juk jong ka jingpyrkhat kaba thikna. Kane kam dei shaphang ka jingkynnoh ïa kaba la leit noh-ka dei shaphang ka jingpdiang ïa ka jingdonkam ïa ki jingtei ba kongsan, ba la bud da ka jingkyrshan jong ki jaka treikam, kaba mynta ka la nang long ka jingshisha,” la ong ka Sitharaman.
Ka Sitharaman ka la plie paidbah ruh ïa ka IICA North East Conclave 2025- “Ideation to Incorporation” kaba la pynlong ha IIM Shillong. Kane ka jingïalang kaba ar sngi ka pynïasoh lang ïa ki nongshim bynta na ka sorkar, ki karkhana, ki jaka pule, bad ki start up ban ïakren halor ki mat ba kongsan kum ka jingbud ryntih, ka jingïoh pisa, ka jingpynpawnam, ki lad digital, bad ki jingpynpoi marbam.
Ka Myntri kam Pla Tyngka ka la pynpaw ba kane ka jingïalang ka pynpaw ïa ka jingthmu ba kham jylliew jong ka sorkar na ka bynta “Ka jingmut sha ka jingpyntreikam”-ban pynthikna ba ki polisi bad ki jaka treikam kin ïalam lynti ïa ki samla ba seng kam seng jam naduh ba sdang ïa ka jingmut jingpyrkhat jong ka kam lyngba ka jingpyntreikam kaba jop jong ka.
Haba pynpaw ïa ka jinglong tynrai jong ki nongseng kam seng jam jong ka thaiñ, ka Sitharaman ka la ong, “Ki startup ha ka thaiñ shatei lammihngi ki dang mih stet, ki pynïadei ïalade bad ki jingdawa jong ka pyrthei. Ka long kaba kongsan ba ka polisi kan ïaid ryngkat bad pynurlong ïa kane ka kam.” Ka la ai ka jingïaroh ïa ka MCA bad ka Sorkar Jylla Meghalaya kiba la ïatreilang ban pynurlong ïa kane ka jingthmu.
Ka myntri kam pla tyngka ka la kdew ruh ïa ka jingdonkam ba kongsan jong ka thaiñ shatei lammihngi ha ka kam jong ka roi ka par jong ka ri. Da kaba sot ïa ka jingthmu jong u Myntri Rangbahduh shaphang ka “Ashta Lakshmi”, ka la rakhe ïa ka jingitynnad ka mariang, ka kolshor, ka jingdon ha ka jaka ba kongsan, bad ki briew jong ka thaiñ. “Ka jingsngewrit, ka jinglong ba shisha bad ka jinglong tynrai jong ki briew hangne ki long shisha kiba kyrpang. Kane ka thaiñ ka long kaba riewspah ym tang ha ki marpoh khyndew, hynrei ha ki jinglong kiba la synshar ïa ka imlang sahlang jong ka la bun spah snem – ki jinglong kiba nang kham ïadei bad ka ïoh ka kot jong kane ka juk.”
Katba ka dang ïaroh ïa ki sienjam ban pynkupbor ha ki kam digital kum ka GeM bad ka ONDC kiba ïarap ïa ki mar tynrai ban shem ïa ki ïew ha kylleng ka ri India bad ha ka pyrthei, ka Sitharaman ka la ban jur ba ka jingpynpoi mar bad ka jingïoh lad ki dang long ki jingeh kiba kongsan. “Kam pat biang ba ki mar kin long kiba lah ban ïohi lyngba ki lad digital-ngi dei ban pynthikna ba kin poi sha ki ïew kiba la thmu. Ka jinglumlang, ka jingbuh mar, bad ka jingkit jingbah ki dang long ki jingeh kiba donkam ban shimkhia kyrkieh.”
Ka la ai jingmut ban thaw ïa ki jaka pynpoi mar ba ïatreilang ban pynsuk ïa ka jingkit mar na ki jylla bapher bapher jong ka thaiñ shatei lammihngi sha ki ïew jong ka ri bad ka pyrthei. “Wat la ngi la poi sha ka jingbha, ka jingpynbeit ryntih, bad ka jingpynkhreh ïa ka ïew, ki jingduna ha ka liang ka jingpynpoi mar ki buh jingma ban pynduh ïa kine ki jingkiew shaphrang. Ngi dei ban weng ïa kane da kaba ïatreilang.”
Ha kaba pynkut, ka Myntri kam pla tyngka ka la pynsngew biang ïa ka jingkular jong ka Sorkar Pdeng ban wanrah ka roi ka par bad pynïasoh lang ïa ka thaiñ shatei lammihngi ha ka jingthmu jong ka India@2047. Ka la pynksan ïa ka jingdonkam ban pyrkhat biang ïa ka roi ka par-ym tang kum ka jingpynbiang ïa ki jingtei, hynrei kum ka rukom treikam kaba bniah, kaba la pynïaid da ki jingngeit kiba bha, bad kaba pynkupbor ïa ka thaiñ.
“Ka jaka pule jong ka IICA kam dei tang ka jaka pule-ka dei ka dak jong ka jingshaniah bad jingngeit jong ka Sorkar ha ka bor jong ka thaiñ,” ka la ong.
Ha kane ka sngi la donlang u Myntri Rangbah ka jylla u Conrad K. Sangma, u Chief Secretary ka jylla Bah D.P. Wahlang, Secretary ka Tnad kam Kompeni ka Dipti Gaur Mukerjee, DG ka IICA G K Singh, Director ka IIM ka Nalini Prabha Tripathy, kiwei kiwei ki heh ophisar na ka tnad Kam Kompeni, ki nongmihkhmat na ki karkhana bad ki jaka pule, bad bun ki samla pule bad ki nongseng kam seng jam.