KUMNO KAN KTAH KA JINGLONG KYRPANG KI KHRISTAN HA MEGHALAYA?

BABU KULAR KHONGJIREM

Dang mynnin ka sngi, ngi iohi tiak ha ki lad pathai khubor ba u Deputy Speaker barim ka Lok Sabha u Kariya Munda, uba long ruh uwei na ki heh ka BJP u la kren shai bad dawa ba kito ki riewlum (tribals) kiba la ioh ia ka kyrdan Schedule Tribes (ST) kim dei shuh ban ioh ki kabu bad jingmyntoi (benefits) ne kino kino ki jingmang kyrpang (reservation) lada ki la kylla sha ki niam Islam (Muslim) ne Christian namar ki dei ki niam nongwei ha ri India kumba la pynduh ne  pyntreikam lem ia ka Schedule Caste (SC) sha ki jaka rithor ne ri dkhar.

Ka ain ka dei ban treikam solonsar kumjuh ia ki ST ne ki SC ha baroh kawei ri India. Kine ki Muslim bad Christian ki la ioh jingmyntoi ar shah (double benefits), kawei, kum ki rit paid (minority) bad kawei pat kum ki ST.

Ka sorkar NDA ha Delhi hapoh ka jingialam ka party BJP ka la peitkhmat bha ia ki Muslim bad ki Khristan. Ki Muslim te ki la shah ñion kylleng ka ri India hynrei ki iakhun beit sia pyrshah ia ki Hindu heh paid. Ia ki Khristan te, ka BJP ka la sdang hi ban ñion  kylleng ki state ka ri India hynrei kaba kham paw shynna  eh ka dei ka jingjia ha Manipur ha kine ki khyndiat bnai ba ladep wat haduh mynta ruh imat ka dang iai bteng hi ha Manipur.

Lada ka sorkar NDA hapoh ka jingialam ka BJP kan dang ioh bat ne wan biang ha ka bor synshar ne ioh biang ia ka sorkar pdeng (central govt) hadien ka MP Elekshon 2024, katei ka jingthmu ban pynduh ST noh ia ki riewlum ba la kylla Islam bad Khristan kan sa urlong shisha khlem artatien ha ryngkat ka Uniform Civil Code (UCC).  Ha kata ka por, kan don ka jingktah kaba khraw ia ki riewlum kiba la kylla Muslim bad Khristan kum ki Khasi-Jaiñtia bad Garo ha Meghalaya jong ngi.

Ki Khasi-Jaiñtia bad Garo kiba la kylla Muslim ne Khristan kin duh lut baroh ki jingmyntoi bad ki jingmang kyrpang ia ki kum ki scholarship, ki grant ing baduk, ki kam ki jam sorkar (govt job) nalor bun kiwei pat.  Ki hap noh ha ka kyrdan kum ki General ne Non-tribal ne Non-ST.  Shisien ba ki la duh ia ka kyrdan ST, ka  khaii ka pateng ruh ka shitom ia ki ha ki jaka riewlum ne kiba hap hapoh ka jingsynshar ka District Council namarba la kheiñ ia ki kum ki Non-tribal. Hynrei, kaba kham ma eh ia ki ka long ba ki lah ruh ban duh noh syndon wat ban ialeh MLA/MP/MDC ruh lait noh tang na kito ki General Seat kum ka Pynthorumkhrah,  Mawprem,  Laban (Khasi), Phulbari bad Rajabala (Garo Hills) namar kim pdiang shuh ia ka ST jong ki.

Kumno ki nongshong shnong ka Meghalaya ki sngew halor kane ka mat kaba ktah mationg phlak ia ki nongshong shnong ka ri bad ka jaitbynriew jong ngi?  Hato, lah neem ban iakhun ia katei ka umsaw ne ‘erlangthari ka ban wan lynshop shen ia ka ri jong ngi?  Kiba la sngewthuh lypa ba kim lah iakhun shuh ia kane ka bor ba triem te, ki ia kren biria ban thep syndon noh sha ka kmie (BJP) ban ia kaba thep sha ka khun (NPP) jong ka sorkar synrop NDA ha kane ka MP elekshon ka ban sa long shen ha u bnai April 2024.