Shillong, Jymmang 31: Ha ka pyrthei ba ka jingpang TB ka dang ïai bteng ban dkhat jubor ïa ka mynsiem jong ki million ngut ki briew, ka India ka kit ïa ka jingkit kaba khia tam. Hynrei hapdeng kane ka jingshah tynjuh, ka jingkyrmen ka wan tyngshaiñ ha ki riewshlur ki barit tam.
Ngin ïa phai mynta sha i Abha S. Nongrum, i heprit ba dang 7 snem ka rta na ka jylla Meghalaya, iba la ai ïa ka jingkyrmen ban ïakhun pyrshah ïa ka jingpang TB, la pyntip u kyrwoh na ka ophis District Tuberculosis Officer, East Khasi Hills.
I heprit Abha, iba dang pule ïa ka Class-2 ha Little Flower School, i pynpaw ïa ka jingïar ka jingmut jingpyrkhat kum ka khynnah. I la kylla long ka Nikshay Mitra ba dang khynnah tam na ka jylla Meghalaya, ka kyrteng ba ju ai sha kito kiba shim smai ban ai jingkyrshan ïa ki nongpang TB hapoh ka National TB Elimination Programme (NTEP) jong ka Sorkar India.
Ka khana kaba kham phylla kam dei ha ka rta hynrei ka dei ka jingkut jingmut jong i ban wanrah ïa ka jingkylla.
Da ka dohnud kaba kup ïa ka jingsngewrit, i heprit Abha i la sdang ban pynlang shi bynta na ka pisa ba i ju ïoh bai rneng la ka long na ki kmie ki kpa lane na ki bahaïing hasem jong i -ban thied ïa ki jingbam tei met na ka bynta ki nongpang TB ha kylleng ka Meghalaya.
Da kaba sngewthuh ba ki jingbam kiba biang ki pynkhlaiñ ïa ki nongpang ha ka jingïakhun jong ki pyrshah ïa ka jingpang TB, i angnud ruh ba shisien ka sngi in sa ïoh ban leit jngoh ïa ki nongpang lada ïohlad ban leit rah ym tang ïa ki jingbam hynrei ban ai ka jingkyrmen ïa kito kiba ïakhun pyrshah ïa ka jingpang.
“Watla im tip ba ka jingai jong i ka long kaba rit hynrei ka la long pat ka jingnoh synniang kaba khraw shikatdei eh bad kaba la long ruh ka jingkyrkhu ha ka jingim jongno re jongno,” la ong ka kmie jong i heprit Abha da ka jingsngew sarong.
I heprit Abha ym tang ba i long i nongïakhun pyrshah ïa ka jingpang TB hynrei i dei ruh iba la ïoh rah ïa ka takma Rupa ha ka Taekwondo ha ka State Level bad i dei ruh i heprit ba dang khynnah tam haba i la jop ïa ka jingïakob mareh marathon ha ba i dang don ha ka rta kaba dang 5 snem.
Ym tang i heprit Abha marwei iba don bynta ha ka jingïakhun. Ha kylleng ka ri India ki don haduh 253,809 lak ngut ki Nikshay Mitra kiba la mih shakmat ban ai jingkyrshan ïa ki nongpang TB bad tang ha Meghalaya ki don 314 ngut kiba kut jingmut ban ai jingkyrshan ïa ki 2,327 hajar ngut ki nongpang.
Kane ka jingkhih kaba nang kiew ka pyndkut ïa ka jingibeiñ kaba don sawdong ïa ki nongpang TB bad pynshisha ïa ka jingïatreilang ka ban wanrah ïa ka jingkylla shisien ka sngi.
Ka Sorkar India, lyngba ka NTEP, ka la buh thong ha u snem 2025 ban pynlong ïa ka ri India kaba lait na ka jingpang TB.
Ka khana jong i heprit Abha ka hikai ïa ngi ba ka rta kam dei ka jingkhanglad ban pynkylla ïa ka imlang ka sahlang. Ka jingangnud jong i ban tip, ka jingbhabriew bad ka mynsiem bym ju artatien jong i ka pynkynmaw ïa ngi ba ka jingïaleh pyrshah ïa ka jingpang TB kam dei tang shaphang ka dawai, ka dei ruh na ka jingangnud, ka imlang sahlang, bad ka jingshlur.
