Shillong, Jylliew, 04: Ka Kynhun Myntri jong ka Sorkar Meghalaya ka la mynjur ïa ki jingpynbeit thymmai ba kongsan ha ka Heritage Act jong ka Jylla kum shi bynta ban pynïoh ïa ka jingithuh na ka UNESCO World Heritage ban pynneh pynsah ïa ki jingkieng jri ba pawnam ha ka jylla.
Ha ka jingpynbeit thymmai ïa ka Meghalaya Heritage Act 2012 la wanrah ïa ki kyndon ba thymmai ba la pynwandur ban ïada ïa ki jaka “jingtei ba im’ kynthup ïa ki jingkieng jri ba la rim bha ha ka jylla.
U Myntri Rangbah ka jylla u Conrad K Sangma u la pynbna ïa kane ka rai, da kaba batai ïa ka jingdonkam jong ki buit treikam ha ka jingkylla jong ka aiñ. “Ïa kane la leh katkum ka jingai jingmut jong ngi sha ka UNESCO ba ïa ki jingkieng jri ba im yn pynbna kum ka World Heritage Site khnang ba ngin dup lah ban pynskhem shuh shuh ïa ka mukotduma jong ngi, ngi pynkylla ïa ka aiñ ban pynrung ïa ki kyndon ki ban pynlong ïa ka pateng ba im kum ka jingkieng jri ba im,” u la pynpaw.
Ki jingpynbeit thymmai ka long halor ka hok jaka da kaba kyntait mardor ïa ki jingdonkam ban shim jaka na ka bynta ki jaka ba la don kino kino ki jingtei ba im. Kane ka rukom ka thmu ban pynneh pynsah ïa ki rukom bat khyndew jong ki trai shnong kiba la don naduh ki pateng bynriew.
“Ka jingpynbeit thymmai ka tyrwa ruh ban weng noh ïa ka jingshim jaka na ka bynta ka Living Heritage hapoh ka Aiñ khnang ban ym ktah ïa ka rukom bat khyndew jong ki paidbah kaba la don lypa. Namarkata la tyrwa ïa ka jingïadon bynta lang jong ki paidbah lyngba ki nongmihkhmat na ki shnong bapher bapher,” la bynrap biang u Sangma.
Ha kane kajuh ka sngi, ka Kynhun Myntri ka la mynjur ruh ban thaw ïa ka State Seed Certification Agency ban kyntiew ïa ka jinglah ban shaniah ha ka rep ka riang. Kane ka tnad thymmai kan pynskhem ïa ka jingai symbai sha ki nongrep bad ban pynthikna ba ki nongrep kin ïoh ïa ki symbai ba la pynthikna ba kin dei kiba bha.