Shillong, Lber 06: Ha kaba ïadei bad ki sienjam jong ka ri kiba thmu ban kyntiew ïa ka rukom im kaba kham khuid, kaba koit ba khiah, bad kaba ïaineh, kumjuh ka jingkyntiew ïa ka imlang sahlang kaba lait na u drok, ka Central Bureau of Communication (CBC) Shillong ka la pynlong artylli ki prokram ai jingtip ha West Khasi Hills Distrik hynnin ka sngi. Kine ki prokram ki phai khmat halor ka jingkyntiew ïa ka jingkhuid jingsuba, ka jingpynshlur ban pynneh pynsah ïa ka mariang, bad pynbeit ïa ka jingdonkam kyrkieh ban ïakhun pyrshah ïa u drok.
Ki prokram, ba la pynlong ha Pyndengrei bad Don Bosco Technical School, kidei kiba la saiñdur ban ai jinghikai shaphang ki phang pdeng ba kongsan jong ka sorkar India kum ka “Swachhata Hi Seva, Nasha Mukt Bharat Abhiyan, Mission Life, Atmanirbhar Bharat &Ek Ped Maa Ke Naam”, kumjuh ruh ka thong “Viksit Bharat” (ka India kaba la kiew shaphrang). Kine ki prokram ki thmu ban pynshlur ïa ka jingïashim bynta shitrhem ki nongshong shnong jong ka thaiñ bad ai jinghikai ïa ki halor kine ki kam ba kongsan jong ka ri.
Ka prokram ba nyngkong ka la long ha Pyndengrei, ha kaba palat 60 ngut ki nongshong shnong ki la ïawanlang ban ïashim bynta ha ka sienjam kaba phaikhmat halor ka jingleh khuid, ka kam kaba ïadei bad ka jingpynkhuid ïa ki ñiut, bad ka jingtip shaphang ka mariang. Kane ka prokram ka la sdang ha ka por mynstep da ka jingpynkhuid shnong, ha kaba ki nongshong shnong ki la pynkhuid ïa ki sawdong sawkun jong ki, kynthup ki surok ha ki shnong bad ki jaka paidbah. Kane ka jingïatreilang ka thmu ban kyntiew ïa ka mariang kaba kham khuid bad kaba jyrngam.
Hadien ka jingpynkhuid shnong, la pynlong ïa ka jingïalang ai jingtip hapoh ka phang pdeng “Swachhata Hi Seva”. U Bah Albert Thongni, nongtrei monsngewbha na ka bynta ka Swachh Bharat na ka shnong, u la ai jingïakren ïa ki nongïashim bynta bad ban jur ïa ka jingkongsan ka jingphiah ïa ki ñiut ha ki ïing ki sem. U Bah Thongni u la ban jur ba ka jingpynkhuid ïa ki ñiut ka sdang na ki kam shimet bad na ki longïing, u la pynshlur ïa ki nongshong shnong ban pyndonkam ïa ki jaka bret ñiut ba la ai da ka shnong.
Ha ka jingai jingkren jong u, u Bah Thongni u la ong, “Shim ka jingbah khlieh ïa la ki jong ki ñiut,” da kaba pynshlur ïa ka jingshim dalade ïa ka jingbah khlieh ha ka jingpynkhuid ïa ki ñuit bad ka jingpynsaphriang ïa ki rukom im kiba khuid kaba nohsynniang sha ka bha ka miat jong ka met ka phad bad ka bor pyrkhat. U la ban jur ba ki sienjam jong uwei u briew ki lah ban wanrah ïa ki jingkylla ba bha, ym tang na ka bynta ka mariang hynrei ïa ka imlang sahlang baroh kawei.
U Bah Didimus Nongsiej, Rangbah Shnong jong kawei na ki dong jong ka Pyndengrei, u la kren shaphang ka bynta ba kongsan jong ka jingdon bynta ki nongshong shnong ban pynneh ïa ka mariang kaba khuid. U la ai khublei ïa ka CBC Shillong kaba la pynlong ïa kane ka jingïalang bad pynpaw ka jingkyrshan pura jong u ïa ki sienjam ban wan. U Bah Nongsiej u la pynkynmaw ïa ki nongshong shnong shaphang ki sienjam ba dang ïaid shaphrang jong ka Executive Dorbar ban lum ïa ki ñiut bad kyntu ïa baroh ban ai ka jingïatreilang na ka bynta ka imlang sahlang kaba khuid bad kaba koit ba khiah. Ka jingkren jong u ka pyni ïa ka jingdonkam ban don ka jngkitkhlieh ban ïoh ïa ka mariang kaba kham khuid.
Kum shi bynta ka sienjam “Ek Ped Maa Ke Naam”, ka dak ban pynkup burom bad ïada ïa ka mariang, la thung ïa ki diengsoh da ki kynrem ki lyndan, ba kynthup u Bah Nongsiej bad kiwei kiwei ki dkhot ba pawkhmat jong ka shnong. Kane ka kam ka la long ka bynta kaba don jingmut bha ha kane ka prokram, kaba long ka dak jong ka jingïatreilang ban pynneh pynsah ïa ka mariang.
Ha ka sienjam ban kynthup ïa ki samla jong ka shnong, la pynlong ïa ka jingïakob shad, kaba plie lad ïa ki ban pyni ïa ki sap jong ki bad pynkhlaiñ ruh ïa ka jingkongsan ban long kiba smat ba sting bad kiba ïadon bynta ha ki kam ha shnong. Ki lahduh jong ka jingïakob ki la ïoh ïa ki khusnam pisa.
Ka prokram ka la kut lyngba ka jingai khublei na u Bah Josephas Thongni, Programme Coordinator. Ki nongïashim bynta ki la ïashondurlang ban buh jingkynmaw ïa kane ka jingïalang.
Ka prokram kaba ar ka la long ha Don Bosco Technical School, ha kaba palat 50 ngut ki khynnah pule ki la ïashim bynta ha kane ka jingïalang kaba la aiti ban kyntiew ka jingai jinghikai shaphang ka “Nasha Mukt Bharat Abhiyan”, lane ka campaign na ka bynta ka India kaba lait na u drok. Ka prokram ka la sdang da ka jingïakob pyni sap, kaba plie lad ïa ki khynnah pule ban pyni ïa ki sap jong ki. Hadien kane ka la don ka jingïalang ban ïakren shaphang ki daw bad ki jingktah jong ka jingpyndonkam ïa ki drok.
Ïa ka jingïalang la ïalam da u Bah K. Mawlong, SI na ka Tnad Pulit jong ka West Khasi Hills Distrik. U Bah Mawlong u la kren shaphang ki jingsngewkhia shaphang ka jingpyndonkam ïa ki drok, khamtam hapdeng ki samla. Da kaba shim nuksa na ki jingshem lajong, u la batai shaphang ka jingktah ka jingdih drok ïa ki briew, ki longïing bad ka shnong ka thaw. U la ai ruh ki nuksa na ki jingshem jong u ban pyni ïa ka jingkongsan ban shim ïa ki rai da ka jingsngewthuh ban lait na ka jingngop ha ki jingdih pynbuaid.
U Bah Mawlong u la ban jur shaphang ki lad jingïada ba lah ban ïarap ïa ki briew ban ïada ïalade na ka jingdih drok.U la kyntu ïa ki khynnah pule ban long kiba husiar bad ban ïaid ban ïeng bad ki briew kiba bha. Ka jingkren jong u ka ban jur ïa ka jingkongsan ban wad ïa kiwei ki lad kiba koit ba khiah ban ïaleh pyrshah ïa ka jingban khia ki jingmut jingpyrkhat bad ki jingeh ha ka jingim.
Ha ka khyllipmat jong ka jingïatylli, u Bah Mawlong u la pynshlur ïa ki khynnah pule ban bam smai, da kaba ong, “Ong em ïa u drok.” Ki khynnah pule ki la ïasnohktilang ha ka jingbam smai, kaba pynkhlaiñ ïa ka jingkut jingmut jong ki ban long kiba lait na u drok bad kyrshan ïa kiwei ha ki shnong jong ki kiba ïakhun bad ka jingkyrni.
Baroh artylli ki prokram, ba long ha Pyndengrei bad Don Bosco Technical School, ki long kiba jop. Ka jingïashim bynta shitrhem ki nongshong shnong bad ki khynnah pule ka la noh synniang ban kyntiew ka jingai jinghikai halor ki mat ba kongsan kum ka jingleh khuid, ka jingdih drok, bad ka jingpynneh pynsah ïa ka mariang. Kine ki sienjam ki pyni ïa ka jingkut jingmut ka sorkar India ban tei ïa ka imlang sahlang kaba khuid, kaba koit ba khiah bad kaba lait na u drok.
Lyngba ka jingïatreilang bad ki nongshong shnong jong ka thaiñ bad ki samla ha kine ki prokram ai jinghikai, ka CBC Shillong ka la nohsynniang sha ka thong Viksit Bharat (ka India kaba la kiew shaphrang). Ka jingjop jong kine ki prokram ka pyni ïa ka jingkongsan ka jingïatreilang bad ka bynta jong man u briew ban wanrah ïa ka lawei kaba bha ïa baroh.