Shillong, Naitung, 21: Ka shnong Mynriang, kaba dang hap hapoh ka East Khasi Hills District ka dei tang ma ka, ka shnong kaba ki nongrep ki la phaikhmat mynta la katto katne snem ban rep ïa u soh Watermelon lane u Sohkhia Pathaw.
Ha kane ka shnong kaba jngai shi kynta shiteng na Sor Shillong kaba don shakhmat jong ka shnong Nonghali, New Shillong Township, kaba ïatakhuh ïa ka khappud jong ka West Jaiñtia Hills bad ka khappud jong ka Ribhoi District, kiba bun na ki nongshong shnong ki dei kiba im kamai jakpoh da ka rep ïa ki mar rep kum u sying, u synshar, ka kait, ka ri dohkha, ka ri khniang ryndia, bad kiwei kiwei de ki mar mar rep.
Ka kynhun lum khubor jong ka Batesi TV ha ka sngi Saitjaiñ jong ka taïew baladep ka la hiar sha kane ka shnong ban leit jngoh ïa ki lyngkha ba la rep ïa u soh Watermelon ha kaba la sakhi ba une u soh u mih kynrei bha namar ka jingsboh jong ka khyndew kaba ki nongrep ki pyndonkam tang da ka eit masi khlem kino kino ki dawai chemical.
U Bah Jylliew Jingmut Lyngkhoi u la ïathuh ba ki nongrep ki la sdang ban rep ïa u Watermelon dang kumba san bad hynriew snem eiei.
“Da ka jingpynsaphriang ka Batesi TV ïa ka video ha u snem baladep ka la ïarap bha ïa ngi kum ka shnong,” ula ong.
Haba kylli, ula ong, “baroh saw aiom, ngi rep bha ïa u sying, u synshar, kba, u soh u pai, u jhur u jhep bad u Watermelon. Mynta u snem wat ïa ka dor jong u synshar ruh la kham lah dor bha u Watermelon. Ka dor synshar uba kham bha ha shnong ngi thied T.45, T.43 bad uba sniew ngi die T.15 bad T.20.”
U la ïathuh ba la thung ïa u Watermelon ha ka por ba dang rit u synsar.
“Ngi ju sdang ban rep ïa u Watermelon ha u bnai Lber-Ïaiong ne ha u Jymmang. Tang lai bnai ngi la ïoh kheit. Kumba ka long mynta la shiteng ngi la lah ban shalan ha ki ar bad lai taiew. Haduh ka taiew bakhatduh jong u bnai Nailar ngin dang ïoh ban kheit ïa u soh,” u la ong shuh shuh.
Shuh shuh u la ïathuh ba ka la don jingpyrkhat na ka liang jong ki nongrep ha ka shnong Mynriang ban thaw noh da ka kynhun ne ka seng ki nongrep bad u la kyrpad ruh ïa ka Sorkar ba kan phaikhmat sha ki nongrep ha kane ka shnong ba kan ïarap ha kaba ïadei bad ka iew ka hat, ka dor ka mur.
“Ngi ki nongrep, ngi sngewbang bha ba ynda la rep ka mih ka syep ka syar, hynrei ynda la die ïa ki mar rep kam ïahap satia bad ka dor die. Ngi rep shitom ma ngi ki nongrep, katba ynda die kiba ïohnong ki dei kiwei (nongkhaii). Ha ka jingshisha u nongrep u dei ban im namarba u la rep shitom,” u la bynrap shuh shuh.
U la ai nuksa ruh ba lada die ïa u soh Watermelon na ka shnong Mynriang ha ka dor T.30 ne T.35 shi kilo katba ha iew ka dor ka la kiew haduh T.70 haduh T.80 shi kilo. “Dei na kata ka daw ba ka dor ka mur ha iew ha hat kaba pynïap eh ïa ngi ki nongrep,” la kren diaw u Bah Lyngkhoi.
U la ïathuh ba ka don ka jingpyrkhat wat ban pynlong ïa ka Watermelon Festival ha ka shnong Mynriang khnang ban pynpaw sha ka Sorkar ïa ka jingthmu jong ka shnong.
U Bah Super Rngaid u la bynrap ba ka jingrep ïa u soh Watermelon ka la kham kiew bha ha ka shnong Mynriang bad ka jingshalan ïa u soh sha Iewduh ka la kiew bha bad ki nongrep ruh ha kane ka kynti ki la kham ïohnong.
“Ki la don ruh ki nongrep kiba la ïathuh ba ki la lah ban pynmih ïa u soh Watermelon haduh 3-4 ton. Nga la kylli ïa ki kaei ka jingeh, ki ïathuh ba u soh u heh bha katba ka jingdawa na ki nongkhaii ka long beit ïa ki soh kiba khia tang shi kilo bad ar kilo,” u la ong.
U la ïathuh ba ïa u symbai ki nongrep ki thied da u soh Watermelon na Shillong uba la wanrah nabar jylla bad ynda ki la thad tyrkhong ïa u shyieng ki sa thung. “Hynrei ha kane ka jaka u soh u heh haduh 6-7 kilo uwei. Ki nongkhaii kim treh shuh ban shim ïa uba heh namarba ki kwah beit tang kiba shi kilo bad ar kilo,” u la ong shuh shuh.
“Lada ngi rep saw ton, ar ton kin sah ha iing, kata ka dei ka jingeh. Ngim tip na kano ka daw (ba ki nongkhaii ki wad tang ïa kiba rit) namarba ki ong ha iew ym lah shuh ban die ïa kiba heh than,” la ïathuh u Bah Rngaid.
U la ong ruh ba lada ki nongkhaii kim thied lang ïa kiba heh hynrei ki thied tang kiba rit, kan pynlong ïa ki nongrep ba kim nud shuh ban rep ïa une u soh ha u snem ban sa wan.