BTHAH KA NCPCR ÏA KA SORKAR MEGHALAYA BAN JURIP ÏA KI SKUL MADRASA BA PYNIAID KI MUSLIM

Shillong, Jylliew 23: U Chairperson jong ka National Commission for Protection of Child Rights (NCPCR) u Priyank Kanoongo u la bthah ïa ka Sorkar Meghlaya ban sorjamin ïa baroh ki ‘Madrasa’ ne ki skul niam Muslim kiba don ha Meghalaya bad ban pynthikna ba ki khynnah kiba pule ha kine ki skul ki dei ban leit pule ruh ha ki skul kiba don ha ka jylla.

U la bthah ruh ïa ka Sorkar ban jingmyntoi ïa ki 360 ngut ki khynnah kiba im bad u khñiang jingpang HIV/AIDS.

Ha ka jingïakren bad ki lad pathai khubor ha ka sngi Saitjaiñ, u Kanoongo ula ong, “kane ka dei kaba ima. Ngi la kyrpad ïa ki bor khmih ban leh sorjamin ïa baroh ki skul Madrasa kiba dn ha Meghalaya bad ban pynrung skul ïa baroh ki khynnah namar katkum ka Article 21 (a) jong ka Riti Synshar ka Ri, baroh ki khynnah ki don ïa ka hok ban ïoh leit skul tad haduh ka rta ba 14 snem bad wat ka Sorkar Jylla ka hap ban ai sha ki ïa kane ka hok ban ïoh leit skul”.

“Ki Madrasa kim dei ki skul hynrei ki dei ki jaka ai jinghikai kot niam. Nga la mad ïa kawei ka jingjia, ha kaba nga la kren ïa uwei u khynnah ha ka jylla Meghalaya ha ka jingleit sha Ampati ha u bnai ba la dep, uba dang wanphai na ka Madrasa, kumta ula ïathuh ïa nga ba u la pule ïa kaba ïadei bad ka niam. Nga lah kylli kaei kaba u kwah ban long ynda ula heh, ula ong ba um kwah ban long kum kino kino ki doctor ne nongïasaid aiñ hynrei u dang pynkhreh ïalade na ka bynta ka ‘Akirat’ kaba mut ka jingim hadien ka jingïap, u dang pynkhreh ïalade ïa ka sngi jong ka jingshah tian bishar. Kane ka long kaba sngewkyndit bad nga la pyni ïa katei ka video ha ki bor kiba dei khmih.”

Halor kane u la ong ba ka tnat kaba dei khmih kam don jingtip eiei shaphang ka jingdon ka Madrasa ha ka jylla.

“Ngi lah kyrpad ïa ka tnat pule puthi ban khmih bniah bad ban pynrung ïa kitei ki khynnah ha kine ki skul khnang ba ki khynnah ki lah ban ïoh ïa ka hok ka jong ki ban pule puthi kumba la pynkupbor ha ka Article 21 (a) jong ka riti synshar ka ri India,” ong u Kanoongo.

U Chairperson ula ïathuh ba u ladep ban bthah ïa ka tnat Pule Puthi bad ka Ministry of Tribal Affairs ban pynbun ïa ki Hostel na ka bynta ban kynthup ïa ki khynnah ki bym shym la leit skul ha ka jylla.

“Ngi lah kyrpad ïa ka tnat Labour ban pynbiang ïa ka jingai baibam ïa ki khynnah kiba la pyllait na ki jaka kiba la pyntrei bylla ïa ki,” ong u Kanoongo.

U ong halor ka kam kaba ïadei bad ki khynnah kiba ïoh ïa ka jingpang HIV ka la sdang ban bun bha ha ka jylla Meghalaya.

“Kumba 364 ngut ki khynnah ki la shah ktah na ka jingpang HIV. Ngi la kyrpad ïa ka tnat Women & Child Development ban khmih bniah ïa ki jingjia baroh bad lada lah ban ai da ka jingïarap na ka song tyngka lyngba ka Section 45 jong ka JJ Act, khnang ba kin lah ban ïoh ïa katei ka jingmyntoi halor ka jingdonkam ïa ka pisa.

U la ong ba ka Meghalaya ka don palat 8,000 ngut ki briew kiba la heh la san kiba don ïa ka HIV.

Namar ka jingshah thombor pyrshah ïa ki khynnah, u Chairperson u îathuh ba ula dep ban kyrpad ïa ki bor ban thung ïa ka ophisar Pulit kynthei ha ki Police Station ki ban trei kum ki Child Welfare Police Officer.

“Nga la rah ïa katei ka mat ha ka jingïalang ba ka Commission ka la ïohi ba ka la don ka jingthombor ha ki katto katne ki Police Station khamtam haba ka la don ka jingthombor ruh ïa ki khynnah kynthei, ha kitei ki jaka jong kitei ki Police Station ngi la sakhi ba kim shym la don bun ngut satia ki Pulit kynthei kumta ka long kaba donkam ban buh noh ïa ki,” ula ong.

“Ngi la kyrpad ban ai jinghikai ïa ki Child Welfare Committee bad ban ai jinghikai ïa ki da kaei kaba la pynkhreh lypa da ka NCPCR ban ïada na kum kitei ki jait jingjia.”

U Kanoongo u la ong ba ka Commission ka la shimkhia ruh ha kaba ïadei bad ka jingpun khun ki khynnah kynthei kiba dang rit ka rta hapoh ka jylla Meghalaya.

“Ngi la ïatai sani bha halor kane bad ngi lah bthah ïa ka sorkar jylla bad ai jingmut kumno ba kan ïaid ha kaba ïadei bad katei ka kam, da kaba ïakren bad ka imlang sahlang, ban ïakren bad ki dkhot jong ka Council bad ban pynlong ïa ki jingïalang pynsngewthuh paidbah lyngba ki Self-Help Group,” ula ong.

Shuh shuh u la ïathuh ba NCPCR ka la rai ban ïatreilang bad ki lai tylli ki Autonomous District Council (ADC) na ka bynta ban ïada ïa ka hok ki khynnah ha Meghalaya.

“Ngin ïatreilang bad ki ADC ban pynlong ïa ki jingpynsngewthuh paidbah shaphang ka POCSO Act bad ban ïada na ka jingpun khun ha ka por ba dang samla lud,” ong u Kanoongo.

“Ngin pynlong ïa ki jingïalang bad ki workshop bad kumjuh ruh ki prokram ïasyllok bad ki ADC. Kumta ha kane ka financial year, ngin pynlong ïa ki workshop bad ki lai tylli ki District Council haba ïadei bad ki hok jong ki khynnah,” u la ong.

U Kanoongo u la ong ba ka commission ka ïoh ka jingpynthikna na ka sorkar ha kaba shen kan sa sdang ban thung noh ia u ne ka Chairperson jong ka State Commission for Protection of Child Rights (SCPCR).

Shuh shuh ka NCPCR ka la kyntu ïa ka sorkar ban pynlong ïa ka jingleit jurip ïa baroh ki khynnah kiba duna ha ki dkhot met kiba don ha ka jylla.

“Ki la don haduh 4000 ngut ki khynnah kiba duna ha ki dkhot met kaba la ïoh katkum ka jingkheiñ na ka tnat Pule Puthi. Ngi la kyntu ïa ki ban pynïasoh ïa kane ka jingkheiñ, ban buh ha ka rukom kaba dei ïa ka data bad ban pynlong ïa ka jingleit jurip ïa baroh ki khynnah ba duna ha ki dkhot met ha ka jylla,” u la ong. 

Ha kajuh ka por u Chairperson ka NCPCR u la kyntu ïa ki pulit ka jylla ban long kiba peitngor halor ka jingdon ki 731 tylli ki pharmacy ha ka jylla, kiba die ïa ki dawai Schedule H bad Schedule X, kiba don ïa ki psychotropic substance khlem da ïoh ka prescription kaba dei.