Shillong, Ïaïong 08: U Chief Secretary barim ka sorkar jylla u Bah PS Thangkhiew ula shah thung kum u Chairman jong ka Meghalaya Farmers Empowerment Commission (MFEC).
Ïa kane la pynskhem da ka jingïalang ka Kynhun Myntri kaba la long ha ka sngi Baar kaba la pynïaid da u Myntri Rangbah ka jylla u Conrad K Sangma hadien ka jingiehnoh kam jong chairman barim ka commission.
“U Chairman barim u la iehnoh kam halor ki daw shimet bad kumta kane ka kam ka la thylli bad kumta la buh da ka committee bad kane ka committee ka la ai jingmut ban thung ïa u chief secretary barim u Bah P S Thangkhiew bad dei halor kane ba ka cabinet ka la pynskhem ïa ka kyrteng jong u kum u chairman jong ka Meghalaya Farmers Empowerment Commission,” ïathuh u Myntri Rangbah ka jylla.
Ka kynhun Myntri ka la mynjur ban pynkylla ïa ka Meghalaya State Language Act, 2005 na ka bynta ban kynthup ïa ka distrik ba thymmai ka Eastern West Khasi Hills ha ka thup jong ka associate official language.
U Sangma u la ong, “katkum ka Meghalaya State Language Act, 2005 na ka bynta ki Associate Language bapher bapher ha ki district la ka dei ka ktien Khasi ne Garo la shait buh ba kin lah ban ïakren ïa la ka ktien la jong bad la shah ruh ba kin long kum ki associate language bad kumjuh ruh ha ki eksam ba ju pynlong bad ka kyntien kaba donkam ka shong beit halor ka nongrim jong ka associate official language.”
“Naba ngi la don ïa ka district jong ka Eastern West Khasi Hills District kaba thymmai, kumta ka donkam ka jingpynkylla ïa ka associate official language ha Khasi. Ka la don ka jingpynkylla kaba thymmai na ka bynta ban kynthup ïa ka Eastern West Khasi Hills hapoh ka thup,” u la bynrap.
Ha kajuh ka por ka Kynhun Myntri ka Sorkar Jylla ha ka sngi Ba-ar, ka la mynjur ïa ka jingtyrwa ban pynkiew ïa baroh ki jingmyntoi ba la ai sha ki Chief Justice bad ki Judge ba la shongthait jong ka Ïingkashari Meghalaya High Court.
Ïa kane ka rai la shim haba pynshong nongrim na ki lai tylli ki jingkyrpad ba la wanrah da ka Ïingkashari bad ki Judge.
U Myntri Rangbah ula ong “lai tylli ki jingkyrpad kila wan bad katkum ka jingkyrpad na ka Ïingkashari bad ki Judge dalade ki la thoh sha ngi, ngi hap ban kyntiew ïa ka song pisa, kumta ka bai bording ka long 1000 unit shibnai ba mynjur ban pynphai (reimburse), haba ïadei bad ka POL 100 liter shibnai katkum ka dor Meghalaya bad ka mobile bad internet ka long T.4200 shibnai nalor ka khajna la mynjur da ka Kynhun Myntri ban kyntiew”.
“Haba ïa kine ki judge la thung ban leh ïa kano kano ka kam lane pynlong chairman jong kano kano ka Committee kumta kine ki jingmyntoi kin ym treikam shuh namar kin sa ïoh ïa ka pisa ba la mang sha kine ki kam ba kin leh,” ula bynrap.
Ka Kynhun Myntri ka la mynjur ïa ka Meghalaya Witness Protection Scheme, 2025 ban ai jingïada ïa ki nongai sakhi ha ki jingjia bapher bapher hapoh ka jylla.
U Sangma ula ong, ba ki don 3 tylli ki aiñ kiba thymmai jong ka BNSS kiba la pyntreikam da ka sorkar pdeng bad ki sorkar jylla bad ha katei ka aiñ kaba thymmai kala don ka kyndon ban ai jingïada ïa ki nongai sakhi bad la wanrah ïa kane ka skhim ban ai jingïada ïa ki nongai sakhi.
“Da kaba pynshong nongrim ïa katei, ngi lah mynjur ïa ka Meghalaya Witness Protection Scheme, 2025 da ka jingthmu ban ai ka jingïada kaba kongsan ïa ki nongai sakhi halor ki jingjia ki bapher bapher,” u la ong.
Haba batai halor kane ka scheme, u Myntri Rangbah ula ong ha man la ki district kin don ki committee, ka ban khlieh da ki district magistrate bad kin don ruh ki dkhot na ki bor sorkar bad kin sa shim ïa ka rai katkum ka jinglong jingman jong ka jingshah byrngem byrsit bad ïa ka jingdonkam ban ai ïa ka jingïada ïa ki nongai sakhi, kaba lah ban long da kaba ai ïa ki nongpahara khnang ba kin lah ban ai ïa ka sakhi ka jong ki ne ban ai ïa ka jingphla lyngba ka camera.
“Kumta ki don bun ki kyndon bapher bapher ban ai jingïada bad kadei kaba la kdew ha ki Rules hynrei kumba nga ong, ka jingmut hi ka long ba kitei ki kyndon kidei kiba la don ha ka aiñ kaba thymmai bad man la ki jylla ki hap ban wanrah ïa ki skhim bapher bapher,” ula ïathuh.
Ha kane ka sngi ka kynhun Myntri ka la mynjur ban pynkylla ïa ka Meghalaya Housing Engineering and Technical Service Rules, 2017 (MHETSR) kaba dei ïa ki principal rule jong ka tnat housing.