Kut jingmut ka Sorkar MDA ban kyntiew ar shah ïa ka GDP ka jylla kaba kot 1.40 klur

Shillong, Nailar, 16: Ka Sorkar Jylla ka la kut jingmut ban kynjoh arshah ïa ka GDP jong ka jylla kaba kot T. 1,40,000 klur ha  ki hynniew snem shiteng ki ban sa wan bad ban pynlong ïa ka Meghalaya kawei na ki jylla kaba don ha ka kyrdan kaba 10 ha ka ri shwa jong u snem 2032.

“Ngi don ha pdeng jong ka jingïaid lynti kaba 15 snem, naduh u snem 2018 haduh u snem 2032, ha kaba ngi rakhe ïa ka jingdap 60 snem jong ka jingïoh jylla jong ka Meghalaya. Ha u snem 2018, ka GDP jong ngi ka long hapoh T. 30,000 klur. Ha ki hynñiew snem shiteng ki ban sa wan, ngin pynkiew palat ar shah ïa ka GDP jong ngi na ka T.60,000 klur kaba mynta sha ka T.1,40,000 klur,” la pynbna u Myntri Rangbah ka Jylla Conrad K Sangma haba kren ha ka jingrakhe ïa ka sngi laitluid kaba 79 kaba la long ha ka sngi Thohdieng nongbah Shillong.

“Kane ka jingpynkiew ïa ka GDP kan wanrah kham bun ki kam na ka bynta ki samla jong ngi, kham bun ki lad ki lynti na ka bynta uwei pa uwei u nongshong shnong, bad kan pynlong ïa ka Meghalaya kawei na ki 10 tylli ki jylla ba hakhmat eh ha ka ri. Kane ka dei ka Vision 2032 jong ngi, bad ka Sorkar ka ïai pyrshang katba lah ban pynurlong ïa ka”, u la ong.

U CM u la ong ruh ba ka Meghalaya ka la kylla long ka jylla kaba ar kaba kiew stet bha ha ka ri, tang hadien ka Tamil Nadu, ha kaba ka jingkiew ka long 9.66% na ka bynta u snem 2024-25. Ïa kane ka jingjop la pynshong nongrim ha ki snem jong ka jingminot, ka jingthmu kaba bniah, bad ka jingtrei shitom jong ka sorkar.

Ka jingroi jong ka jylla ka la kiew ar shah naduh u snem 2018, ha kaba ka Sorkar Meghalaya Democratic Alliance (MDA) ka la wan ha ka bor.

“Nga sngewsarong ruh ban ïasam ba ka Meghalaya ka dei tang ma ka ka jylla ha ka ri kaba la kiew kumba 10% ha ki 3 snem hadien ka khlam COVID.  Kane ka dei ka jingjop kaba ngi baroh ngi dei ban sngew sarong shibun,” ong u Sangma.

“Kumno ka Meghalaya ka kylla dur na ka jylla kaba kiew tang 5% sha ka jylla kabakiew 10%? Ka jingkiew jong ka Meghalaya ha u snem 2015-16 ka long 2%, ha u snem 2016-17 ka long 5%, ha u snem 2017-18 ka long 4%, ha u snem 2018-19 5%, bad ha u snem 2019-20 ka long 5%. Hynrei, ha u snem 2022-23 ka ka la kiew sha ka 10%, ha u snme 2023-24 ka la kiew 11%, bad ha u snem 2024-25 ka la kiew 10%. Kane ka jingjop ka dei ka jingmih na ki snem jong ka jingminot, ka jingthmu kaba bniah, bad ka jingtrei shitom jong ka Sorkar,” u la ong bad pynthikna ruh ba ki don bun ki jingtynjuh ïa kiba ka Sorkar kan hap ban ïakhun kumba la leh ha ki hynñiew snem shiteng ba la leit noh.

U Sangma u la pynpaw ruh ba ka sorkar ka la kot ïa ka thong kaba kongsan bha da kaba pynkynriah ïa ki 407 ngut ki nongdie madan ha surok Khyndailad, ka kad khaii kaba heh tam ha nongbah Shillong sha ka Parking Lot jong ka MUDA Shopping Complex.

U la pyntip ba ka Sorkar ka la pynlong bunsien ïa ki jingïamir jingmut bad ki nongdie bad ka la ai ïa uwei pa uwei u nongdie ïa ka jaka die ba kyrpang bad ka jingkyrshan pisa ban pynkynriah jaka kaba long T. 20,000 bad pyntip ba ka jingpynkynriah ka ladep pura ha u bnai ba ladep.

Halor ka jingtei ha sor, u Myntri Rangbah u la ong ba ka jingpyrshang jong ka Sorkar ha Khyndailad bad kiwei kiwei ki jaka ka pyni ïa ka jingangnud kaba kham jylliew jong ka ha ka jingsynshar kaba kynthup lang bad ban pynbha ïa ki jingtei ha sor.

Katto katne tylli ki projek kiba pawnam ki dang ïaid shakhmat, kynthup ïa ka Meghalaya Secretariat Complex ha New Shillong, ka Additional Secretariat Complex ha Tura bad ka Integrated Administrative Complex ha Jowai.

U Myntri Rangbah u la pyntip ruh ba ka projek New Shillong City ka la sdang ban wan dur, ha kaba ki don katto katne ki jingthmu ba thymmai kum ka IT Park Phase II, Unity Mall, Skills and Innovation Hub, Heliport bad Working Women’s Hostel ba la pyntreikam. Ka Sorkar ka kubur ïa ka jingïatreilang jong ki nongshong shnong, kynthup ïa ka shnong Umsawli, Mawdiangdiang, Mawpat, Mawkhanu, bad Tynring, ha kaba pynlong ïa ka New Shillong ka la urlong.

U Sangma u la ong shuh shuh ba da kaba pynleit jingmut ha kaba kyntiew ïa ka jingim jong ki 3.5 lak tylli ki longïing kiba im ha ka rep ka riang, ka Sorkar ka thmu ban pynkiew palat ar shah ïa ka ïoh ka kot jong ki.

Kawei ka Co-operative Society kaba don ha Tikrikilla Block, West Garo Hills, ka la shna ïa ki Ice cream da kaba pyndonkam ïa ki soh ba la thung ha kane ka thain. Ka jingbei tyngka jong ka Sorkar kaba palat T. 10 klur ka la pynlah ïa ki 2,000 ngut ki kynthei nongrep ban ïoh kamai shuh shuh kaba kot T. 90,000 ha ka shisnem.

Ha Ri-Bhoi, ka Sorkar ka la ai jingïarap T. 22 klur ban seng ïa ka jaka pynmih jingbam ba heh. Kane kan ai jingmyntoi ïa ki 7,500 ngut ki nongrep sying bad kan pynlah ïa ki ban shalan ïa ki mar rep jong ki sha ki iew ki hat jong ka pyrthei.

Ka Sorkar ka la sdang ïa ka prokram ïarap ïa ki iew hapoh ka CM Assure Programme ban kyrshan ïa ki nongrep synsar, da kaba thied 10,000 metric ton u synsar na ki 15,000 ngut ki nongrep bad ai jingïarap pisa beit beit sha ki.

Ka jingdon jong ki Self-Help Group ba la ïalam da ki kynthei ka la kiew na ka 6 hajar ha u snem 2018 sha ka 53 hajar mynta, ha kaba 40 hajar ngut ki kynthei ki kamai palat T. 1 lak shisnem lyngba ki shlem treikam jong ki.

Ki kynthei ki don 47% na ki nongïoh jingmyntoi hapoh ka prokram PRIME, ha kaba ki nongsengkam kum ka Ïaishah Rymbai bad ka Lebaini Rymbai ki ïoh ïa ka jingithuh na ka ri baroh kawei.

Ka jingmihkhmat jong ki kynthei ha ki Village Employment Councisl ka la kiew bha ha kaba ki don palat 4,500 ngut ki nongïalam kynthei.

Ka Sorkar ka la pyntreikam ïa ki jingïarap ba kyrpang na ka bynta ki jingthung ïa u synshar Lakadong, u tit, u soh niamtra, u soh Strawberry, u sohtrun bad kiwei kiwei ki mar rep kiba noh synñiang ïa ka jingkiew jong ka Meghalaya kaba kot 10%.