Bah Toki Blah
Dang shen nga hap ban leit sha kawei ka jingïalang ki kynrem ki lyndan ha kawei na ki hotel 5 Star ha Guwahati. Nga la mih na Shillong dang step namar ka jingtieng ïoh sahkut shiteng lynti na ka jingdheng kali ha ka surok bah Shillong-Guwahati. Kaba mih nangta ka long ba nga la poi ha kata ka jaka kham kloi shwa ïa ka por. Watla katta, nga la rung sha ka jaka ba pdiang ïa ki nongwan jingïalang ha kaba la pynthikna ba nga dei shisha uba la shah khot sngewbha sha ka jingïalang; ïa kane la leh ym da kaba khmih la nga don neem ka shithi khot sngewbha (invitation card), hynrei da kaba pyndonkam ïa ka Biometric Smart Card (Ka kot lyngkdop sakhi pynithuh ïa ka longrynnieng jong uno uno u briew, da kaba pyndonkam ïa ka jingstad teknoloji ka juk mynta; ha kaba la shondur bad bynrap ha ita i kot lyngkdop ïa ki katto katne ki dkhotmet kum ka durkhmat u briew(facial feature), i briew khmat (iris) ha ki pyllew khmat bad ki dak snuid shympriah kti (finger prints), ïa kiba la tip kum ki Biometrics – khnang ban pynsabut thikna ba kata ka kot pynithuh (ID card) ka dei ka jong uta uba bat ïa ka).
Ki nongpynïaid ïa kata ka jingïalang ki la pan lypa ïa ki Biometric (baiometrik) jong nga la bun sngi shwa ban long kata ka jingïalang, nga ladep phah kumba ki pan, kumta nga la ïoh ïa kata ka Biometric Smart Card.
Ym pat poi mano mano ruh napdeng kiba shah khot sngewbha. Nga la long uba nyngkong eh. Kumta nga la ïoh por kylluid bha kumjuh ruh ki ar ngut ki nongpdiang ïa kiba wan (receptionists). Ki la tyrwa jingdih Coffee ïa nga bad ngi la sdang ban ïakren ïa khana. Da ka jingkwah tip, nga la kylli ïa ki balei ba hap ban pynithuh ïa ki nongwan da ka rukom thymmai ym kum ki rukom leh mynshwa? Lane hato ym khamsuk da kaba pyndonkam ïa ka Whatsapp lane ka e-Mail ID? Ka jubab ba ki ai ha nga ka la ktah haduh katta katta ïa ka jingmut jingpyrkhat jong nga.
Ngan pyrshang ban ai hangne ïa ka jingbatai jong ki khnang ba ki nongpule kin ïa ïoh myntoi lang. Kane ka long ka jubab jong kita ki nongpdiang Briew (receptionists), balei ki nongpynïaid kim pyndonkam shuh ïa ki shithi khot sngewbha kum ki sabut ïa ki nongshah khot?
“Phi i Sahep, ha ka jingïalang kaba dang shu dep, la wan bun ngut ki ‘riew kynroi kiba ïoh rung khlem shah khot sngewbha ki da pynthut ïa ka jingïalang. Ka la long ka jingñiom jubor ba ktah ïa ka jingshngaiñ. Kumta ngi la rai ba dei ban don ka rukom pynsabut ba pyrkhing bha khnang ban pynithuh janai ïa ki nongshah khot sngewbha sha ka jingïalang. Na kata ka daw ngi la pyndonkam ïa kine ki Biometric ID “Smart Cards”. Ha kane ka pyrthei teknoloji (digital world) mynta, khamtam da ka jingmih jong ka Artificial Intelligence (AI), ngi donkam tang ka Computer bad ka Printer bad ngin pymih kano kano ka kot ba donkam kaba don bad ki Letterheads, Logos, Seals bad ki Signatures. Yn nym don mano mano ruh ba lah ban tip la kata ka kot ka dei kaba shisha ne kaba shu shon thok.
Ka jingkhot sngewbha tang da ki shithi ka ïahap bad ïaid kam tang ha ka juk myndai. Ka la man rim mynta bad kam lerkam shuh. Ha kine ki sngi, ha kaba ïadei bad ka jingpynithuh ïa ka longrynnieng jong ki briew, dei tang ki Biometric Smart Cards kiba lah ban ïada na ka jingïoh rungtuh ki ‘riew shukor.
Kane ka dei ka rukom treikam jong kane ka Spah Snem ba 21 kumno ban tehlakam ïa ka jingïoh rungtuh ki briew bym shym la khot sngewbha”.
Kumta nga sngew ba kane kadei ka ei ka ei kaba nga hap ban ïasam lem bad ki para nongshong shnong jong nga ha ka jylla Meghalaya.
