YN LEH DA KABA TYNGEH ÏA KI JINGPYNKHEIÑ, ÏA KA MCC

MANA KA ECI ÏA KI SENG SAIÑPYRTHEI BAN BUROM ÏA KIWEI HABA KREN HA KI RYNSAN ÏALAP ELEKSHON

Delhi, Lber, 01: Da kaba peit ïa ki jingjia jong ki jinghiar ki jingai jingkren ha ki kam sain pyrthei ha ki elekshon ba dang shu long, ka Election Commission of India ka la bthah ïa baroh ki kynhun sain pyrthei ba kin bat ïa ka burom bad ban long kiba husiar ha ki jingai jingkren paidbah bad ruh ban kyntiew ïa ka jingai jingkren ha ki kam sain pyrthei katkum ‘ki mat’.

Ka Commission ka la batai ruh ïa ki nongai jingkren bad ki kyrtong shaphang ki nuksa ba mynshuwa ïa kum kine ki jingpynkhein da kaba pyndonkam ïa ki rukom treikam ban kiar na ki kyndon MCC. Ka ECI kan peit ïa kano kano ka jingpynkhein ïa ka MCC katkum ka jingai jingmut kaba ryntih lang ïa baroh ban peit biang ïa ki jingai jingpyntip ban pyllait ha kaba ïadei bad ka por bad ki kam ha kane ka elekshon ban wan. Na ka bynta ka elekshon sha ka iing dorbar thawain Lok Sabha bad ka elekshon sha saw tylli ki Iing Dorbar Thaw Ain ha ki Jylla, baroh ki bynta bad ki jaka jong ki elekshon kin long ka nongrim ban peit ïa ki jingpynkhein.

Da kaba pdiang ïa ka jingdonkam ban don ka jingryntih ha ka jinglaitluid ha ki jingkren bad ka jingryntih ha ka jingïaleh, ka jingai jingmut ka la ong ba ka Commission ka la shim ïa ka rukom treikam kaba jai jai naduh ki elekshon ba la dep, da kaba khmih lynti ba ka jingai jingmut jong ka kan wanrah ïa ka jingbahkhleih da ki kyrtong bad ki nongai jingkren. Ïa ki hukum ba la ai da ka Commission la saindur da ka jingpeit bniah ban pynthikna ba ym don ka jingktah kaba jur ïa ki kam khring nongthep vote ban ïa kaba tehlakam. Hynrei, ka jingthmu ban peit ïa ka jingai jingkren, da kaba pyndonkam ïa ki jingai jingtip MCC ha ka rukom kaba ryntih, kam dei ban wanrah ïa ka jingsngewthuh bakla ha kaba la leh biang kumjuh ha ki por ban wan. Shuh shuh, ka jingai jingmut ka la pdiang ïa ka jingkylla ha ki kam information technology bad ki rynsan social media kiba la wanrah ïa ka jingbym shai hapdeng ka por shuwa ka MCC bad ki 48 kynta ba dei ban ym ai jingkren, kaba la wanrah ïa ka jingpynsaphriang ïa ki jingkyntu ïa ki nongthep vote ha ki por bapher bapher.

Ka jingai jingmut ïa ki kynhun sain pyrthei, ki kyrtong bad ki nongai jingkren
Ym dei ban ai jingkyntu ha ka nongrim jong ka caste/ ki jingsngew pher jait bynriew jong ki nongthep vote. Ym dei ban pyrshang ïa kano kano ka kam kaba pynheh ïa kano kano ka jingïapher lane kaba wanrah ïa ka jingisih hapdeng ki briew lane kaba wanrah ïa ka jingïathut hapdeng ki caste/jait bynriew/ki kynhun katkum ka jingngeit/ ka ktien ka thylliej.

Ki kynhun sain pyrthei bad ki nongïalam kim dei ban ai jingkren ba ïalam bakla ïa ki briew khlem da don ka nongrim ha ki jingkren jong ki. Ka jingkren pyrshah ïa kiwei kiwei ki seng sain pyrthei ne ki nongtrei jong ki kiba don nongrim ha ki jingkynnoh bym don nongrim ki dei ki ba hap ban kiar.

Ym dei ban bein ïa kano kano ka bynta jong ka jingim shimet, ka bym don jingïadei bad ki kam paidbah, jong ki nongïalam ne ki nongtrei jong kiwei kiwei ki seng sain pyrthei. Ym dei ban kren ha ka rukom ban pynduh burom ïa kiba ïakhun pyrshah.
Ym dei ban pyndonkam ïa kino kino ki jaka mane Blei ban ai jingkren shaphang ki kam jied nongmihkhmat. Ym dei ban don ki jingkren kiba bein ïa ka jingïadei jong ki nongmane bad ki Blei bad ym dei ban mana shaphang ka jingpynshitom ha ki Blei.
Ki seng sain pyrthei bad ki kyrtong kin kiar na ki kam bad ki jingkren kiba ktah ïa ka burom jong ki longkmie.

Ym dei ban pyllait ïa ki jingpynbna ba ïalam bakla ha ki media.
Ym dei ban ai jingpynbna ha ka rukom jong ka khubor.
Ym dei ban post lane pynsaphriang ïa ki social media post kiba bein ïa kito kiba ïaleh pyrshah lane ki post ki bym ïahap.

Ka Commission ka la kyntu ruh ïa baroh ki seng sain pyrthei, ki nongïalam bad ki kyrtong ba kin bat ïa ka Model Code of Conduct bad ki bynta jong ka ain. La ban jur bha ba kano kano ka kam kaba pynkhein ïa ka MCC lane kaba pynhiar ïa ka kam khring nongthep vote kan long kaba shah pynshitom da ka Commission.

Katto katne ki rukom pynkhein ïa ka MCC ba la ïohi ha ki elekshon ba la dep ki long kumne harum
Ka jingpyndonkam ïa ki ktien ki bym ïahap pyrshah ïa ki nongai jingkren jong kiwei kiwei ki seng sain pyrthei
Ki jingkynnoh kiba bakla, ki bym lah ban batai shai, ki bym lah ban pynskhem, kiba bakla,
Ki jingkren ar jingmut kiba ong ba yn don ka jingpynshitom na ki Blei / jingpynksan ïalade,
Ka jingpyndonkam ïa ki social media post kiba bein ïa kiwei

Ka jingpyni ïa ki social media post ha ka rukom bym ïahap bad ka jingshisha da kaba thmu ban pynsaphriang ïa ka jingïalam bakla ne ka jingai ïa ka jingtip kaba bakla.
Ki jingpynbna kiba ïalam bakla bad kiba mih ha ka rukom jong ki khubor kiba pynthut ïa ka jingryntih ha ki sngi shwa ban thep vote

Ka jingkren pyrshah shimet ïa ki nongïaleh pyrshah bad ka jingkren bein ïa ki kyrtong jong kiwei kiwei ki seng sain pyrthei
Ka jingai jingtip ki Sorkar Jylla shaphang ki skhim jong ki ha ki jylla ba marjan ha kaba yn long elekshon ha ka por kaba biang bha
Ki jingpyrshang ban khring ïa ki nongthep vote da kaba khot ïa ka jingkyntiew kyrteng ban ai ïa ki jingkular hapoh ki skhim ki bym don kaba long kum ka jingai bai sha ïa ki nongjied nongmihkhmat lyngba ki jingkular ki ba shu thok
Ka jingpyndonkam ïa ka kyrteng jong u kyrtong ban ai jingkren pyrshah ïa kano kano ka kynhun jong ki nongjied nongmihkhmat

Ki nongïalam jong ki seng sain pyrthei kiba la ithuh kum ki ‘nongai jingkren ba pawnam’ hapoh ka Section 77 jong ka Representation of the People Act, 1951, ki ju ai jingkren ha ki jingïalang ba heh. Ka long kaba donkam bha ban peit ïa kane namar ka Model Code of Conduct (MCC) bad ki kyndon hapoh ka Ain ki ïahap iwei ïa iwei. Kumta, katba ka don ka jingïoh ïa ki bynta ba la wanrah hapoh ka Section 77, ki nongai jingkren ba pawnam ki don ruh ka jingbahkhlieh ban bat ïa ka burom ha ka por ba ki ai jingkren ha ki jingïalang.