Shillong, Jylliew, 25: Ka jingïakynad ka la khie kynsan ha khapppud Meghalaya bad Assam hadien ba ki paidbah kiba don da ki spah ngut na ka shnong Lapangap bad na ki shnong kiba marjan jong ka West Jaiñtia Hills ryngkat lang bad ki sengbhalang ki la wiang ding ïa ka jingshna ïing bad jynrat ïa ki tynrai dieng kum ka jingpyrshah ïa ka jingthung tynrai dieng da ka Karbi Anglong Autonomous Council (KAAC), ïa kaba la kynnoh ba ka dei ka jingpyrshang ban kyntur pud be-aiñ sha u pud u sam jong ka jylla Meghalaya.
Kane ka la jia ha ka por kumba 11:00 baje haduh 11:30 baje mynstep sngi Balang.
Katkum ka jingïathuh jong u Deputy Commissioner ka West Jaiñtia Hills u Abhinav Kumar Singh, la phah ïa ki bor Pulit bad la lah ban pynjaijai ïa ka jingïakynad.
“Ha ka jingshisha, ïa ka jingthung tynrai dieng la leh da ka Karbi Autonomous Council khlem ka jingpyntip sha ki bor synshar district bad sha ki Pulit ka jylla Assam,” la ong u Singh.
U DC u la ng ba ka jingïoh jingtip ha kaba ïadei bad ka jingthung ïa ki tynrai dieng ha kaba nyngkong eh ka la poi sha ki tyndong skhor jong ki bor synshar distrct kumba shitaiew mynshwa. “Tang shu ïoh jingtip, ngi la pyrshang ban khanglad ïa ki briew jong ngi ban ym leit sha ka jaka ba thung ïa ki tynrai dieng namarba yn sa pynlong shen ïa ka jingïalang ban pynneh ïa ka shongsuk shongsaiñ,” u la bynrap.
U Singh u la pyntip ba kane ka jingïalang la pynbeit ban pynlong ha ka por 9 baje mynstep mynta ka sngi ha ka shnong Tahpat, ha kaba la kam trai da ka Assam bad namarkata ym shym la don satia mano mano ruh ban leit ïashim bynta na ka shnong Tahpat watla ki paidbah na ka shnong Lapangap ki la leit sha kane ka jaka na ka bynta ban ïakren ïasngewthuh jingmut.
La phah ruh ïa ki bor Pulit ryngkat bad lai ngut ki Border Magistrates na ka bynta ka jingïakren bad ki bor ka sorkar Assa. Hynrei, ka kynhun jong ki briew kiba don kumba 150 ngut tam na ka shnong Lapangap ki la leit sha ka jaka ba la thung ïa ki tynrai dieng.
“Ïa ka jingthung tynrai dieng ladep ban pynsagneh bad khyndiat na ki ruh la jynrat noh. Ki Pulit kiba don ha katei ka jaka mynta ki la peitngor ïa ka jinglong jingman khnang ba kan ym don kano kano ka jingjia kaba lah ban mih ha kano kano ka por,” la ong u DC.
U DC u la ïathuh ba baroh ar tylli ki bor synshar ki la khang kaba lah ïa la ki jong ki briew ban kiar na kaba ïa pynibor markylliang. “Kat haduh mynta, u District Magistrate na Karbi bad u SP ki dang don sha ka jaka ba la mih ka jingïakynad ryngkat bad ki Border Magistrate jong ngi bad ïa ka jingïapynibor la lah ban tem noh mardor,” u la bynrap shuh shuh.
U DC u la ïathuh ba lada donkam, yn sa phah shuh shuh ïa ki bor Pulit bad kum ka jingtip ba la ïoh la ïathuh ba ka jinglong jingman ka la jaijai. “Nga ngeit ba hapoh ar ne lai kynta ïa ka jingïakynad yn sa lah ban pynjaijai pura,” u la ong.
U la pyntip ba ka jingïakren ïakren ïasuk kan sa long noh lashai ka sngi hapdeng ki ar tylli ki shnong khnang ba yn dup lah ban wanrah sha ka jingïasngewthuh jingmut.
Haba kylli, u DC u la ong, “ïa ka jingïalang la pynlong ha ka kyrdan ki DC bad SP bad mynta ngi kwah ïa ka jingïalang ïakren ïasuk ba kan urlong ha ki shnong khnang ba ki nongsynshar shnong bad ki Council kin dup lah ban ïashong bad ban ïapoi sha ka jingïasngewthuh jingmut ym ban shu thung da ki tynrai dieng hynrei ban kiar na kino kino ki jingjia bad ban pynneh ïa ka status quo.”
U la ong ruh, “ha ki jingïalang ba ladep, la pynpaw ba dei ban burom ïa ka ‘status quo’ tad haduh ba ki ar tylli ki sorkar kin da lah ban ïapynbeit bad ba ym dei ban leh ïa kino kino ki kam na baroh ar liang.”
Halor ka jingkynnoh ba ki Pulit Assam ki la siat da ki bom pynsat khmat, u DC ula ong ba ïa kata ka jingjia ym shym la phah jingtip satia sha u.
“La ka jaka ba la thung ïa ki tynrai dieng ka hap sha Meghalaya ne sha Assam, ka long kaba eh ïa nga ban ong namarba ka dei ka Sorkar Jylla kaba hap ban ïakren ha kaba ïadei bad ka jingïaknieh jaka bad kumba ka long mynta ka long kaba eh ïa nga ban batai ïa kata,” u la ong bad bynrap, “ka Lapangap ka dei ka bynta kaba hap sha Meghalaya hynrei ïa ka jaka ba la thung tynrai dieng, u don u lum uba dang don mynta hapdeng ka jingïakajia.”
U SP ka West Jaiñtia Hills u la pyntip ba ki paidbah kiba don kumba 400 ngut eiei na ka shnong Lapangap bad na ki shnong ba marjan ki la leit sha ka jaka ba la thung ïa ki tynrai dieng da ka Assam, ka jaka ba dang don ha ka jingïakajia bad jynrat ruh ïa ki tynrai.
“Na ka liang jong ngi ki bor synshar district na baroh ar liang ngi la lah ban tem bad ban pynpra ïa ki paidbah,” u la ong.
U nongïalam jong ka Khasi Students’ Union (KSU) bad u la ong ba ka Union bad ka FKJGP kin ai jingkyrshan pura ïa ka dorbar shnong Lapangap kaba pyrshah ïa ka jingkyntur pud beaiñ da ki paid Karbi.
“Ki (paid Karbi) la kyntur shaduh u pud u sam jong ka shnong Lapangap bad ngi la pynpra lut ïa ki jingshna ïing bad ngi la phut ruh ïa ki tynrai dieng. Watla ki Pulit Assam ki la siat da ki bom pynsat khmat, ngim shym la pyndem hynrei ngi la ieng ban ïada ïa la ka jong ka jaka,” u la ong.
“Ngi phah ïa ka khubor kaba shai sha ka Sorkar lada kam lah ban pynbeit ïa kane ka jingeh, ngim banse ban leh ïa kaba donkam tang ban ïada ïa ka khyndew ka shyiap bad ïa ki paradoh parasnam jong ngi. Ka KSU kan ym shongthait ban ïada ïa la ki jong ki briew,” u la ong.
U General Secretary ka Jaiñtia Students Union (JSU) u Bah Neilkee Mukhim u la kynnoh ba ki paid Karbi kiba sah hajan ka shnong Lapangap ki la thung be-aiñ ïa ki tynrai dieng da ki taiew wat hapdeng ka jingïakut hapdeng ki bor synshar ka West Karbi Anglong bad ka West Jaiñtia Hills ban pynneh ïa ka ‘status quo”.
“Ha u snem 2023, ka shnong Lapangap ka la thung ïa ki tynrai dieng hynrei la hap ban pynsangeh noh hadien ka jingmynjur ïa ka jingïakut hapdeng ki ar tylli ki jylla. Katba, ki Karbi ki la rai ban ym burom ïa ka jingïakut. Kane ka la pynlong ïa ka dorbar shnong Lapangap ryngkat bad ki Waheh Shnong na rilum Jaiñtia bad ki Sengbhalang mynta ka sngi ban pynjulor ïa ki jingshna bad ïa ki tynrai dieng,” u la ong bad bynrap ba kane ka dei ka khubor kaba shai sha ki paidbah Karbi ba ki dei ban sangeh noh ïa ki kam be-aiñ bad ba ki dei ban buh jingmut ruh ba ka jingïakren ïapynbeit pud na ka bynta ka wat kaba ar ka dang ïaid shakhmat ban ïapynbeit ïa ka jingïakajia pud.