KA MEGHALAYA EARLY CHILDHOOD DEVELOPMENT MISSION KA PYNTIP SHAPHANG KA ‘PLAY TO LEARN’

Shillong, Nailur, 05: Ka jingialang ba nyngkong jong ka ‘Play to Learn’ Summit la pynlong ha Shillong ha ka sngi baar kaba pyni ia ka bynta ba kongsan jong ka jingialehkai na ka bynta ban tei ia ka jingim ba pura jong ki khynnah.

Ia kane ka jingialang la pynlong da ka sorkar Meghalaya, Meghalaya Early Childhood Development Mission (MECDM) bad ka Meghalaya Health Systems Strengthening Project (MHSSP) ryngkat ka jingiatreilang bad ka Sesame Workshop India Trust ryngkat ka jingkyrshan jong ka SBI Foundation bad ka Indian Institute of Banking & Finance.

Ka sorkar Meghalaya ka la wanrah ia ka jingtreikam jong ka Early Childhood Development Mission (MECDM), kaba long ruh ka sienjam treikam eh kaba nyngkong ha ka ri. Ka thong kaba ha khmat jong kane ka sienjam treikam ka long ban pynlong ia ki khynnah kiba biang pura da kaba ai ia ki jingkyrshan kiba donkam ha ka jingim khynnah jong ki: naduh ka por ba dang pun ia ki haduh ba kin da dap phra snem ka rta. Ki nongioh myntoi kiba lah ban ioh myntoi na kane ki long kito kiba sumar ia ki khyllung, ki khyllung kiba naduh ka 0 haduh 8 snem ka rta (kynthup ruh ia kito kiba don jingduna ha ki dkhot met) ki longkmie ba armet bad kiba dang ai buin. Kane ka Mission kan pyrshang ban pynkylla ia ki Anganwadi Centers sha ki ECD Center khnang ba lah ban ai jingkyrshan ba pura ia ki khynnah, kynthup naduh ka jingai ia ki jingbam ba tei, ka jingiairap ban hikai ia ki na ka bynta ba kin heh kin san pura, ba kin ioh ka jingmut jingpyrkhat kaba khlain bad nang ban tip kiei ba kiei ba ki dei ban leh ha kaba iadei bad ki para briew bad ha kaba iadei bad ka jingsngew jong ki, bad kumno ba kin lah ban tip shaphang kiei ki jingdonkam ba kin lah ban leh bha ha skul bad ha ka jingim.

Shuh shuh, ka don ruh ka sienjam treikam kaban phai khmat ruh sha ki bynta ban wanrah ia kiei kiei kiba iadei bad ka ECD ba lah ban leh ha shong ha thaw bad ha ki iing ki sem. Ki lah ban long ba, ki seng iarap lade jong ki kynthei bad ia ki kpa ba kin ioh ia ki jinghikai khnang ba ki lah ban long kum ki nongai jingiarap sha ki nongpeit ia ki khynnah bad ba kin lah ruh ban hikai ia ki nongpeit ia ki katto katne ki bynta ba ki lah ban leh ha iing ban kyntiew ia ka jingsngewthuh jong ki khynnah ia ki phang bapher bapher bad ban tei ia ka khynnah ha ka rukom kaba pura.

Kum shi bynta jong kane ka sienjam treikam, ka Sesame Workshop India, da ka jingiarap na ka MHSSP, ka ai ia ki jinghikai kiba iadei bad ki kam tehnical bad kumjuh ruh ban wanrah ia ki sienjam treikam ban kyrshan ia ka ECD Mission ha kaba iadei bad ka jingsaindur bad ka jingwanrah ia ka rukom treikam ba paka jong ka ECD khnang ba kiei kiei kiba mih na ka jingtrei ka ECD mission ka jylla kan long kaba bha tam. Ka Sesame Workshop India kadei kawei  na ki shnat kaba long kum ka nongialam kaba paw bha ha ka pyrthei bad kaba wanrah ruh ia ki buit treikam thymmai kiba iadei bad ka jingai jinghikai ia ki khynnah ba kan long kaba iahap bha bad ka jinghikai kumjuh ruh bad ha kaba iadei bad ka jingsngewthuh ia kiei kiei kiba la hikai, bad kaba la paw bha ruh ha ka long ka shnat kaba la lah ban paw ha kaba iadei bad ka jinghikai ba la ai sha ki nongpeit ia ki khynnah bad kumjuh ruh ia ki khynnah ha India bad ha baroh kawei ka pyrthei.

Haba ai ia ka khubor lyngba ka video sha ki nongpyniaid jong ka lympung jingialang, U Conrad Sangma, u myntri rangbah ka jylla Meghalaya u la ong, “Nga ngeit skhem ha kaba iadei bad ka jingdonkam jong ka por ban ialehkai na ka bynta ban hikai ia ki khynnah naduh ki por ba ki dang rit. Ka Meghalaya Early Childhood Development Mission kadei ka sienjam treikam kaba phai khmat ha kaba iadei bad kumno ban tei ia ka jingheh jingsan jong ki khynnah ha ki snem ba ki donkam ba kin heh kin san.” U la ban jur ruh da kaba kren shaphang ki dak ki shin kiba lah ban iohi lyngba ki jingpynheh pynsan bad jingsumar jong ki kmie ki kpa ha ka rukom kaba bha tam bad ka jinghikai jong ki khynnah lyngba ki jinghikai kiba wanrah jingkmen ia ki khynnah, bad ban bynrap ruh ia kane da kaba ai ia ki jingbam tei met bad ka jinghikai ia shibun kiei kiei kiban tei ia ka bor pyrkhat ki khynnah.

U Sangma u la pynpaw ruh shaphang ki sienjam treikam kiba bun tylli ba la shim da ka sorkar, bad ka jingthmu jong kine ki baroh ka long ban kyntiew ia ka Meghalaya sha ki kyrdan ba shalor khnang ba ka jylla kan long kum kawei na ki 10 tylli ki jylla kiba ha khlieh ha ka ri. U la kyntu ia baroh kiba iadon bynta lang ha kine ki kam ba kin pyntreikam ia ka ECD katkum ka sienjam treikam ka mission, da kaba peit ia ka kum kawei na ki lad babha tam ban saindur ia ka lawei jong ki nongshnong shnong kiba dang rit.

U Bah Paul Lyngdoh, u myntri ka tnad Social Welfare, ka sorkar Meghalaya u la ong, “Ha kum kane ka por ba ngi iadonlang hangne mynta ka sngi ha ka jingialang jong ka ‘Play to Learn’ Summit, ka long shisha kaba sngewktah haduh katta katta ban don ka jingiatreilang hapdeng ka Meghalaya Early Childhood Development Mission, Sesame Workshop India Trust, bad kiwei kiwei ki shnat kiba iatrei paralok lang. Ka jingialehkai ka long kaba kit jingmut bha; kadei ka lad ka lynti ban tei ia ka jingmut jingpyrkhat jong ki khynnah bad ban lah ban thaw ia ka lawei ba phyrnai na ka bynta ka Meghalaya.”

U Sampath Kumar, Principal Secretary, ka sorkar Meghalaya, u la pynpaw ia ka jingsngew jong u, da kaba ong, “Ka jinglong jong ki khynnah hi ka long ba ki sngewtynnad ban ialehkai bad ka long kaba donkam ba ngi dei ban ithuh bad tip ia ka bynta jong ka jingdonkam ka jinglehkai na ka bynta ban kyntiew ia ka jingheh jingsan jong ki khynnah ha ka rukom kaba pura. Ka sorkar Meghalaya ka ieng skhem ha ka jingtrei ba radbah jong ka ban wanrah ia ki lad treikam treijam ban noh synniang sha kata ka jingangnud ban ioh ia ki jinghikai kiba bha tam ban kyntiew ia ki khynnah naduh ka por ba ki dang rit.”

Ha kajuh ka rukom, ka Sesame Workshop India ka la iatreilang ryngkat ryngkat bad ka tnad Social Welfare Department ban leh ia ka “Learn Play Grow” ha ki 4 tylli ki district ka Meghalaya.  Lyngba ka jingkyrshan ba la ioh na ka SBI Foundation naduh ka snem 2020, kane ka sienjam treikam ka la ai jingmyntoi ia ki 90,000 ngut ki khynnah ha ki 3000 tylli ki Anganwadi Centres da kaba ai jinghikai ia ki nongtrei Anganwadi ban ai ia ki jinghikai kiba phai khmat sha ki khynnah, ki jinghikai ba la ai lyngba ki jinglehkai, ki jinghikai pule, bad kiwei kiwei ki lad ai jinghikai kiban iarap ban tei pura ia ka jingheh jingsan jong ki khynnah ha baroh ki liang naduh ka por ba dang rit ha baroh kawei ka jylla.

U Sanjay Prakash, Managing Director, SBI Foundation, u la iaroh ia ka jinglong ba kyrpang jong ka jinghikai lyngba ka jingialehkai bad u la ong ba kadei ka bynta ba kongsan ha ka jingheh jingsan jong ki khynnah naduh ka por ba ki dang rit. U la ong, “Ka SBI Foundation ka sngew sarong bha ia ka jingtrei ba shitrhem jong ka ia ka jylla Meghalaya bad sha ka sorkar mynta la palat 3 snem ryngkat bad ki shnat ba iatreilang kum ka Sesame Workshop India ban pynskhem ia ka ECCE ha ka jylla. Ngi la aiti lut sha ka jylla bad ngi pyntikna ba ki jingmut jingpyrkhat ba lung jong ki khynnah kiba pule ha ki anganwadi centre kin ioh ia kiei kiei kiba bha tam ha ka jingim bad kine ki khynnah kin nang heh nang san bad kin nang stad lyngba ki jingpule ha ki primary bad ki jingpule secondary bad ki lah ban noh synniang sha ka jingkiew ka roi ka par jong ka India hadien habuh.”

U Tusharendra Barpanda, Head- Professional Development Centre, Eastern Zone, Indian Institute of Banking & Finance U ong, “Ngi ngeit ba ka jingheh jingsan ba pura jong ki khnnah ka long kaba donkam tam bad ka bynta ba hapdeng jong kiei kiei baroh, bad ka IIBF ka sngew sarong ban ai jingkyrshan ia kine ki sienjam ba la shim na ka bynta ki khynnah naduh kiba dang rit ha Meghalaya. Nga sngew skhem ba ka jingbteng jong ka jingtreikam lang jong ngi kan lah ban thaw ia ki buit bad ki lad ba thymmai ban ai jingkyrshan ia ka jingpyrshang jong ka sorkar Meghalaya ban kyntiew ia ka jinghikai lyngba ka jingialehkai ha Meghalaya.”

Ka Sonali Khan, Managing Trustee, Sesame Workshop India Trust ka la ban jur, “Ka jingiatehlok bad ka sorkar Meghalaya, ka SBI Foundation bad ka IIBF ban kyrshan ia ki kam kiba iadei bad ka early childhood development ha ka jylla Meghalaya kadei kaei kaei kaba khraw na ka bynta jong ka Sesame Workshop India. Nga iohi ia ka jingmyntoi bad ka jinglah jong kane ka rynsan ba kan long kum ka rynsan kaban wad bniah ia shibun kiei kiei, ban pyrkhat thymmai ia ki kam ba bha bad ban wanrah ia ki buit thymmai. Ka Sesame Workshop ka la wanrah ruh ia ka jinghikai ia ki khynnah lyngba ki jingpynlehkai ha kylleng ka pyrthei mynta la palat ia ka 50 snem bad la lah ruh ban iohi ia ki jingkylla. Ka shong sa tang ha ngi kum ki briew kiba la heh la san kiba dei ki nongri nongsumar, ba ngi dei ban wanrah ia ki jinghikai lyngba ki jinglehkai na ka bynta ban tei ia ki khynnah ha ka rukom kaba pura.”

Naduh ba la pyllait paidbah, ka ECD Mission ka la lah ban pynlong ia ki jingialang ha ki block ne ki “block conventions” ha ki 10 tylli ki block jong ka jylla, ban ai jinghikai ia ki nongialam shnong bad ki nongtrei kiba ha khmat eh, bad kumjuh ruh ia ki nongtrei sorkar shaphang ka jingdonkam jong ka Early Childhood Development ne ka jingheh jingsan ba bit ba biang jong ki khynnah naduh ki por ba dang rit, bad ban khot ban wer ia ki shnong ki thaw ba kin trei na ka bynta ban pyniaid ia ki kam jong ka ECD Mission ha ka rukom kaba paka tam. Ka bynta treikam kaba kham kyrpang bha jong kine ki jingialang ka long ka jingiatreilang jong ka shnong ka thaw. Ngi pynpaw ba ka rukom treikam jong ka ECD ka long kaba la iatrelang da kiba bun tnad bad ki shnat bad ka jing donkam ban ioh ia ka jingiatreilang khnang ba kane ka mission kan long kaba lah ban poi sha ka thong. Sa kawei pat ka bynta ba kyrpang jong kane ka mission ka long ban ka phai khmat bha sha ki nongialam shnong bad ka jingiashim bynta jong ki tnad treikam bapher bapher; kum ka tnad Social Welfare, Health & Family, Education, Meghalaya State Rural Livelihoods Society (MSRLS) bad ka State Rural Employment Society (SRES). Ka Mission ka iohi ba ka jingjop kan shong eh lada ka don ka jingsngewtrai jong ki shnong ki thaw ia kane ka kam, kaba kynthup naduh ia ki nongialam shnong bad haduh ki iing ki sem.

Kat haduh u bnai Nailur, ka ECD Mission ka la lah ban pynmih ia ki jingthoh kiba iadei bad kumno ban pyniaid ia ka kam jong ka Mission ia kaba yn sa sam sha ki shnong ki thaw jong ka Meghalaya khnang ba yn lah ban iarap ia ki briew, ki nongialam shnong bad ki kynhun treikam shnong jong ki Seng Iarap lade ne ki self-help group, ba ki lah ban pyniaid ia ki kam jong ka ECD. Ka Mission ia mynta ka dang iaid sha kmat na ka bynta ban ai ia ki jinghikai na ka bynta ki Master Trainers ha ki Cluster Level. Ha ka 24 tarik u bnai Nailar, 2023 la dep ban ai training ia ka kynhun ba nyngkong, da kaba ai jinghikai ba kham bha shuh shuh ia ki lady supervisor, ki cluster coordinator, ki ASHA facilitator, ki Cluster resource persons, Gram Sevaks/Sevikas, Anganwadi workers, ASHAs, Community Gender Health Activists (CGHAs), ki nonghikai skul, ki nongri nongsumar ia ki khynnah (ki kmie, ki kpa bad kiwei kiwei ki nongri nongsumar ia ki ha iing) ki dkkhot jong ka Self Help Group bad ka Village Organizations (VO) khnang ba yn lah ban ai jinghikai ia kiwei pat ki dkhot kiba iatreilang kiba hap lang ha kajuh ka thup, bad ban sdang ruh ka jingai jinghikai ia ki nongtrei kam shnong bad ki nongialam shnong. Ka bynta kaba kham hadien ka long ban sdang noh ia ki jingtreikam kiba kongsan jong ka ECD Mission ha ki shnong ki thaw: ki kam ha ki Anganwadi  Centres, kiei kiei kiba lah ban leh ha iing ha sem ia kaba lah ban leh da I nongri nongsumar, bad ban pynlong ia ki lympung ha ki shnong ki thaw ban ai jinghikai bad rung ha ka jingmut jingpyrkhat jong ki dkhot ka shnong ka thaw.

Kane ka lympung jingialang ka pynpaw ia ka jingdonkam ba dei ban bsut lang ruh ia ki rit dustur bad ki rukom leh ia kiei kiei katkum ki khana pateng khang ba yn lah ban pynmih ia ki jingthoh ne kino kino ki lad ai jinghikai na ka bynta ka ECCE khnang ba kin long kiba iahap had ka National Curriculum Framework (NCF, Oct 2022) bad ka Education Policy 2020 ba thymmai. Lyngba ki jingiaphylliew jingmut la iakren ruh shaphang kiei kiei kiba la lap bad kiba don ia ka jingpynshisha ha kaba iadei bad ki sienjam treikam ban nang kham kyntiew shuh shuh ia ki sap ki phong jong ki khynnah, ka kamram jong ka shnong ka thaw ban ia don bynta ban ai jinghikai katkum ki riti dustur, bad ban ai ki jinghikai kiba long lyngba ki jinglehkai katkum ba la shem ia ka jingbit jingbiang jong kine ki jingleh katkum ka jingwad bniah. Kane ka lympung jingialang ka pyni ia ki kam jong ka ECD Mission, bad ka jingnoh synniang jong ki shnat kiba kyrpang kiba iatreilang kum ka Sesame Workshop India ha kaba pyniadei bad ki jinghikai kiba dei katkum ki jinglehkai kiba iahap ruh bad ka National Curriculum Framework (NCF) bad NEP 2020. La kren ruh ha kaba iadei bad ki nongri nongsumar ne ki nongpeit nongjngoh ia ka bynta ba kyrpang jong ki ban ai jingkyrshan ia ka jingialehkai jong ki khynnah da kaba buh ia ka jaka lehkai kaba shngain, ai ia ki ia ki tiar ki tar kiba suk ban ioh, bad pyrshang ban pynlong ia ki khynnah ba ki lah ban lehkai hi da lade bad ban pynlong ia ki ba kin long kiba pyndonkam ia ki buit jingstad jong ki.