New Delhi, Nailur 05: Ka President ka ri India, ka Droupadi Murmu ha ka sngi baar ka la pynkupburom da ka khusnam sha ki nonghikai na kylleng ka ri ha ka jingïalang ba la long ha Vigyan Bhavan, New Delhi ha ka jingrakhe ïa ka sngi kyrpang jong ki Nonghikai.
Na jylla Meghalaya, u Babu Timothy Jones Dhar bad u Babu Madhav Singh ki la ïohpdiang ïa ka khusnam National Teachers’ Award 2023 na ka President.
U Babu Timothy Dhar u dei uba hikai ïa ka Mechanic Motor Vehicle ha Government Industrial Training Institute, Rynjah, Shillong. Ha ki 25 snem ba la leit, u Babu Dhar u la ai jinghikai ha ka Advanced Practical Training wat hapdeng ki jingduna kiba don. U la pyndonkam ïa ka jingsaiñdur thymmai jong u bad ki sap ha ka rukom ai jinghikai jong u.
Namar ka mynsiem aiti jong u, ka la plie ki lad ïohkam ïohjam ïa kiba shah hikai ha u ha ki kompani bapher bapher kiba ïadei bad ki kam kali bad ki karkhana ba don ha ka jylla bad shabar ka jylla. Ka jingnohsynniang jong u ka long shisha kaba dei ban ai jingïaroh namar ki jingai jinghikai jong u ka la ïarap ïa ki samla pule ban poi sha ka jingjop. Katto katne na kiba la shah hikai ha u ki la ïoh ïa ki kyrdan ba hakhmat ha ki eksam All India Trade Test. U la ïohpdiang ruh ïa ka khusnam Kaushalacharya ha u snem 2019-20. U long u briew uba ïaishah bad uba shai ka jingmut jingpyrkhat bad um ju randien na ki jingeh. Ha u Babu Dhar kiba shah hikai ki lap ïa u kum u nonghikai ba shisha.
U Madhav Singh, u dei u nonghikai Science ha Alpha English Higher Secondary School, Ri Bhoi, Meghalaya bad u la pynpaw ka jingkmen jong u halor ka jingïohpdiang ïa kane ka khusnam.
U Babu Singh u dei u Resource Person ha ka National Children’s Science Congress bad u don bynta ban kyntiew ïa ka Science hapdeng ki khynnah. Kum u nongpynïaid ïa ka Green Club, u la pynlong ïa ki prokram ïada mariang, u la thoh ruh ïa ka kot ha ka sobjek Health Education, u la ïoh ïa ka khusnam ‘State Best Teacher’ ha u snem 2021. U Babu Singh u la ong ba kane ka jingjop ka long kaba kyrpang bad u la ai jingsngewnguh ïa baroh.
“Nga dap da ka jingsngewkmen, ha ka sngi kaba nga la ïohpdiang ïa ka khubor ba ngan sa ïoh ïa ka khusnam National Teachers’ Award 2023, nga la lung mynsiem bha. Nga ai nguh ïa u Blei na ka bynta kane ka jingjop bad nga aiti ïa kane ka Khusnam sha ki kmie ki kpa jong nga, i Principal, Vice- Principal, ki nonghikai, ki paralok ba ïatreilang, ki khynnah pule jong nga, ki para nongshong shnong jong nga (Nongpoh), Ri Bhoi Distrik bad ïa baroh ki briew jong ka jylla Meghalaya na ka bynta kane ka jingithuh ba nga la ïoh bad dei namar baroh ki briew jong ka Jylla.”
Haba kren shaphang ka jingïaid lynti jong u kum u nonghikai, u Babu Singh u la ong ba baroh ka la sdang naduh u snem 2000 ha ka por ba u dang shu pyndep ïa ki jingpule Kolej.
Haba kren shaphang ki bynta ba ïalam sha ka jingjied ïa ka kam nonghikai, u la ong, “Hadien ba nga la pyndep ïa ka B.Sc na Sankardev College, Shillong nga dang ap ïa ka result jong nga ha u snem 2000. Hadien iwei na ki nonghikai jong nga i la hap ban leit pule B.Ed na R.B.P Secondary School Nongpoh, kumta nga la hap ban leit ïarap ïa i shi snem. Hadien kata i Malvin Passah iba pule lang bad nga, iba dei i Pastor mynta, i la kyrpad ïa nga ban wan hikai ha Alpha English Higher Secondary School Nongpoh ha u snem 2001 bad kumta ngam shym sngewthuh kaei kaba jia, bad nga la bteng ïa ka kam hikai ha kajuh ka skul Alpha English Higher Secondary School Nongpoh haduh mynta.”
“Naduh ka por haba nga dang long u khynnah pule, u Deputy Commissioner jong ka Ri Bhoi Distrik u K.N. Kumar u la sdang ban pynlong ïa ka Science Exhibition bad ki jingïakop ha u snem 1992-93 bad kum u khynnah pule jong ka skul R.B.P Nongpoh nga la don ka jingsngewtynnad ïa ki Science Exhibition naduh kata ka por. Haba nga la shah thung kam kum u nonghikai nga la ïarap ïa ki khynnah pule jong nga ban shna ïa ki Science Model bad ba kin sngewtynnad ïa ka sobjek Science. Nga sngewnguh ïa ka State Council of Science, Technology and Environment kaba la ïarap ba ngan don ka rukom pyrkhat kaba don nongrim ha ka science bad nga pyrshang ban leh kumjuh ïa ki khynnah ba nga ai jinghikai,” u la ong.
Ka jingthmu jong ka National Teachers’ Award ka long ban rakhe ïa ka jingnohsynniang ba kyrpang jong ki nonghikai ha ka ri bad ka jingmut hadien ka khusnam National Teachers’ Award ka dei ban rakhe ïa ka jingnoh synniang ba kyrpang jong ki nonghikai ha ka ri bad ban pynkup burom ïa kito ki nonghikai, kiba la trei met bad mynsiem, ban kyntiew ïa ka pule puthi bad ïa ka jingim jong ki shah hikai jong ki.
Manla ka khusnam ka kit lang bad ka syrnot, ka song pisa ba T. 50,000 hajar bad ka takma rupa.
Ha ka jingai jingkren jong ka ha kane ka sngi, ka President jong ka India, ka Droupadi Murmu ka la ong ba ka jingïoh jinghikai ha ki por ba dang sdang ka pule puthi ka long kaba kongsan bha ha ka jingim jong ki briew. Ka la ong ba bun ki nonghikai ki kren shaphang ka ‘Three-H formula’ na ka bynta ka jingkiew shaphrang kaba ryntih ha ki khynnah ha kaba u H ba nyngkong u dei u ‘Heart’, u H ba ar u dei u ‘Head’ bad u H ba lai dei ka ‘Hand’. Ka la ong ba u ‘Heart’ u ïadei bad ka jingsngewlem, ki nongrim ba khlain, ka jingkhlain jong ka jinglong bad ka jingithuh ïa kaba bha. Ka la ong ba ka ‘Head’ lane ka jabieng ka ïadei bad ka jingkiew ka jingmut jingpyrkhat, ka jinglah pyrkhat sani bad ka jinglah pule bad ba ka ‘Hand’ ka ïadei bad ka jingtbit ban leh ïa ki kam bapher bapher kiba ïadei bad ka bor met.
