Shillong, Naiwieng, 09: U President ka Khasi Students Union (KSU) u samla Lambokstarwell Mangar u la kynthoh da kaba ong, ba ka jingpyntreikam jong ka Sorkar Meghalaya Democratic Alliance (MDA) ba la ialam da ka National Peoples Party (NPP) ia ka aiñ Meghalaya Residents Safety and Security Act (MRSSA) tang ha ki hynñiew tylli shnong bad lada ka Sorkar kam shna ia ki khyrdop talasi mynder, ka long thik kum ka ja kaba dang khaw-ot.
“Lada pyntreikam tang ha hynñiew tylli ki shnong ia ka aiñ MRSSA bad lada ki khyrdop kim ieng nga sngew ba ka dei ka aiñ ja khawot bad kam pat long satia ka aiñ kaba pura,” la ong u President ka KSU haba iakren bad ki lad pathai khubor ha ka sngi Palei.
Ha ka 30 tarik, Risaw, ka Sorkar Jylla ka la pynmih da ka jingbthah ban pyntreikam ia ka Meghalaya Residents Safety and Security Act, 2016 da kaba bthah ia ki trai ing bad ia ki nongshong wai hapoh ki hynñiew tylli ki shnong hapoh ka Sor Shillong ba kin pynrung kyrteng ialade ha ka wat kaba nyngkong. Ki hynñiew tylli ki shnong ki long ka shnong Nongrim Hills, Pohkseh, Nongrah, Nongmensong, Lapalang, Riat Laban bad Wahdienglieng.
Ka jingpyntreikam ia kane ka aiñ ka long ban khanglad ia ki riew shimkabu bad ia ki runar ban ioh jaka rieh tngen hapoh ka jylla bad ban pyrkhing da ka aiñ na ka bynta ban khanglad ia ka jingrung kyrthep be-aiñ bad ki nongbylla kiba wan trei be-aiñ kiba lah ban rung bad sah ha ki shnong bapher bapher.
“Ka MRSSA ka don ia ka District Task Force ban khlieh da ki Deputy Commissioner bad yn kynthup ia ki nongpyniad shnong bad kumba ngi ioh jingtip ba ki don ki nongpyniaid shnong kiba sngewdiaw ba ha ka jingtreikam ki (sorkar) la iaid lait wat ia ki Dorbar Shnong. Ia ki shnong ba la pyntreikam ia ka MRSSA ka dei ban kynthup lang ia ki Rangbah Shnong,” u la ong.
Haba kynthoh ia ka jingpynslem jong ka Sorkar Jylla kaba ai daw ba ka Inner Line Permit bad ka MRSSA ka dang don hapoh ka jingbishar jong ka Ministry of Home Affairs ka Sorkar Pdeng, u Samla Lambokstar Marngar u la ong, “hynrei ka Sorkar ka la iaid shakhmat da kaba phah sha u Lat bad ynda la buddien biang u Lat u la phah sha ka Sorkar India bad (ka Sorkar Jylla) la shu riehtngen ba ka Sorkar India ka dang bishar ia ka Resolution jong ka ILP bad ka MRSSA.”
“Ngi sngew thamula bad ka pynpyrkhat ia ngi ba lehse ka Sorkar kam don mon ban pynurlong ia ki ishu kiba ngi dawa,” u la kynthoh.
“Lada ka sorkar ka long kaba shimkhia ia kane ka kam bad katba ka Sorkar India ka dang pule sah ia ka Resolution, ka Sorkar jylla ka ladei ban pyntreikam da la ka jong ka aiñ ba la don lypa da kaba pynieng noh ia ki khyrdop ha ka wat kaba nyngkong ban pyni haduh katno ka jingseisoh haba pyntreikam ia kane ka aiñ bad haduh katno ka lah ban bat ia ki briew kiba wanrung sha ka jylla klem ki kot ki sla kiba biang,” la ong shuh shuh u President ka KSU.
“Ha ki khyndiat bnai ngi la iai buddien ia kane ka kam haba ngi la kynduh ia u Symbud Myntri Rangbah ka Jylla (Bah Prestone Tynsong) u ong ba ka Sorkar India ka la pynphai ia ka MRSSA sha ka Jylla bad ngi la shu iohi tang ia ka jingpyrshang ban pyntreikam ia ka MRSSA ha ki katto katne ki shnong,” u la ong.
“Ka Sorkar Jylla ka ladep ithuh ia ki jaka ban pynieng ia ki 18 tylli ki khyrdop talasi mynder (Entry bad Exit Points) bad shipor ngi la khmihlynti ba ka Sorkar ka la shimkhia da kaba tei ia ka khyrdop ha Umling, Ribhoi District hynrei kaba sngewsih ka long ba kane ka khyrdop talasi mynder ka kylla long pynban kum ka khyrdop talasi Covid bad mynta lei ka la shu kylla iing jah,” ula bynrap.
Halor ka jingpynbeit thymmai jong ka Sorkar ia ka MRSSA, 2016, u Samla Lambokstarwell u la ong, “haba tang ia ka aiñ phim pat pyntreikam kumno phin iakren shaphang ka jingpynbeit thymmai. Pyntreikam shwa ia ka aiñ bad phin sa iohi hangno ka jingduna bad ka jingdkoh. Kano kano ka aiñ kan ym don kaba tang shu shna kan long noh kaba janai hynrei kan don beit ka jingduna.”
“Kumba ka long mynta, ka jinglaitlan jong ka khappud Meghalaya bad Bangladesh ka jur bha haduh katta katta. Phi kren ia ka aiñ kam dei than tang ban shu tehlakam ia ka jingwanrung kyrthep jong ki mynder. Hynrei kumba ka long, mynta ka jingma ia ka jylla jong ngi ka dei u drok. Lada ki khyrdop talasi ki ieng, ngin sa iohi ba yn sa lah ban tem ruh ia ka jingrung kyrthep jong ki briew kiba nabar bad ia ki kam runar ruser kiba pyrshang ban pynjot ia ka jylla jong ngi baroh kawei,” la pynpaw u President ka KSU.
“Ka sorkar ka dei ban sngewthuh ba kane ka aiñ ka dei shi bynta ban iakhun ia ki mynder bad shibynta ka jingiakhun ia ki kam kiba shyrkhei khamtam ia u drok uba pynjot ia ki khun samla hapoh kane ka jylla jong ngi,” u la ong.
Haba kylli, u President ka KSU u la ong, “da iakren hok hi, ki khyrdop kiba ka Sorkar ka la pynieng ki long “Zero.” Ki 18 tylli ki khyrdop, kiba ka Sorkar ka kdew bad pynpaw ha ka ain bad thoh ruh ia ka First, Second bad Third Phase ka long tang ha ka jingthoh katba ha ka jingshisha ka long “Nil.” Ka shu ieng thik tang kawei ha Umling bad kato mynta ruh ka la kylla iingjah bad sa 17 tylli kiba don ha Secretariat lano kin urlong ia kata ngim tip bad shipor ka Sorkar ka ong ba la ioh jaka bad ban leh sorbe kine kitai ban pynbeit ia ka jingsiew bailutksan ia ki trai jaka.
“Shipor ka Sorkar ka riehtngen beit ba ka MRSSA ka la don sha ka Sorkar India bad ngi dang ap ia ka jubab na ka Sorkar India. Ynda kylli ia ka Entry bad Exit point ruh ka kut tang kumta. Ban jubab kham bha ngin hap kylli ia ka Sorkar,” ula ong.
U la ong ruh ba ka Sorkar ka kren kyllain bad ka Sorkar kam kwah imat ban peitngor ia ki briew kiba nabar kiba wan rung sha ka jylla.
“Lada ka sorkar kaba don ha ka bor kam sngewthuh ioh ba kan poi shisien ka sngi ba kita ki briew kiba dei tang ki nongwei ki dei hok ne kim dei ki nong India bad ki wanrung shapoh ka jylla jong ngi, kin ioh sa ia ki kot ki sla tuh nangne nangtai, ki shong shnong, ki trei bylla, ki ioh sa ki kam ki jam bad kan sa poi ka sngi ba kin sa knieh wat ia ka synshar ka khadar. Kijuh ki briew kiba ma ki (sorkar) ki pynsyiad, kijuh ki briew kiba shisien ka sngi kin sa kynjat ia ka shuki kaba ki shong ma ki (sokrar) mynta bad kin sa long Myntri Rangbah da kita lada kim iohi jngai,” la maham une u nongialam ka KSU.
