Shillong, Nailar, 22: Ka Communist Party of India (CPI), Meghalaya State Council ka la dawa ïa ka Sorkar India ban pyntreikam ïa ka Inner Line Permit (ILP) ha ka jylla Meghalaya.
Ïa kane ka rai la shim ha ka 16th State Conference kaba la long ha ka sngi Palei ha nongbah Shillong.
U kyrwoh ba la soi da u Secretary Bah R. Thabah u la ong, “ban kiar na ka jingwan rung kyrthep jong ki mynder ri, la rai ban kyntu ïa ka Sorkar India ba kan pyntreikam ïa ka ILP ha ka jylla Meghalaya. Tang ka ILP kaba la lah ban ïada ïa ka snap paka bad ïa ki riti ki dustur jong ki trai ri trai muluk. Ban khanglad ïa ka jingroi paid ha ka jylla, ka ILP kan ïarap ban pyrkhing ïa ka rung ka mih jong ki briew ki bym dei ki nongshong shnong jong ka jylla.”
“Ki bor synshar ka jylla bad ka Sorkar India ki dang ïai bteng ïa ka jingïakren halor ka jingpyntreikam ïa ka ILP, khnang ban weng ïa kane ka jingeh kiba ïadei bad ka synshar ka khadar bad kino kino ki jingeh kiba mih,” la ong u kyrwoh.
Ka CPI Meghalaya ka la buh jingthoh ruh ïa ka jingdawa ba ka Sorkar Jylla bad ka Sorkar India ki dei ban pyntreikam noh mardor khlem da pynslem shuh, la bynrap u kyrwoh.
Ka jingïalang ka la ïathir ïatai ruh halor ka jingjur shaba palat ka jingbym ïohkam ïohkam jong ki nongshong shnong, kaba kiew ban ïa ka National Average na ka 3.2% sha ka 6% (Naitung 2022—Jylliew 2023), kane ka jinglong jingman ba mynta ka buh jingeh ïa ka jylla Meghalaya.
“Da ka jingkyrduh kam kaba long 14.3% ha ki jaka sor haba ïanujor bad ka jingdon jong ka ri baroh kawei kaba long 6.7%, ka jingeh ka kham jur hangta. Kane ka mat ka don bun ki daw kiba pynlong ïa ka,” la ong ka CPI bad bynrap, ka jingbun ki samla kiba duna ïa ka jingnang jingstad bad ka jingtbit kaba donkam na ka bynta ki kam kiba mynta. Khyndiat eh ki kam sorkar kiba lah ban ïoh, hynrei kiba bun ki briew ki shaniah ha ki kam sorkar.
“Ki karkhana bad ki nongbei tyngka ki shem jingeh ban leit sha ki jaka bym don surok, bym don ki kali, bad ki jaka lum thup kiba biang. Dang bun ki briew kiba shaniah ha ka rep ka riang, ka bym lah satia ban plie lad ïa ka ïohkam ïohjam bad kaba lah ban pynmih kamai kham bun. Ka jylla ka don tang khyndiat eh ki nongpynmih mar bad ki nongtreikam lajong, kaba mut ka jingdon jong ki kam ba la pynïaid da ki riewshimet ki duna bha haduh katta katta,” la bynrap shuh shuh ka CPI.
Ka CPI ka la ong ruh ba bun na ki samla ki la mih ban leit trei shabar ka jylla tang ban ïoh ïa ka kam ka jam kaba kham bha bad khyndiat ngut kiba don ïa ka jingtbit ha ka treikam treikam ki neh ha la ka jong ka jylla.
“Ban pynkhreh ïa ki samla na ka bynta ki kam kiba mynta, ka jylla ka dei ban seng shuh shuh ïa ki jaka pule ba tbit, ki jaka ai jinghikai ïa ki jingtbit, bad ki prokram ai jinghikai,” la ai jingmut ka CPI bad ong shuh shuh, ‘pynbha ïa ki jingtei, ïa ki surok, ïa ka leit ka wan, ïa ka internet. Ki jingtei kiba khlaiñ kin khring ïa ka jingbei tyngka bad ïarap ïa ki bynta kynthup ïa ka khaii pateng, ka kam jngohkai pyrthei, bad ka rep ka riang. Pynlong ïa ka rep ka riang da ki tiar katkum ka juk mynta, ka jingsaiñ ïa ki marbam bad kiwei kiwei ki kam kum ka rep soh, ri dohkha bad ka kam ri jingri kaba lah ban ai jinghikai ïa ki nongrep. Baroh ar ka ïoh ka kot bad ki kam ha ki jaka nongkyndong kin kiew namar kane.”
Ka CPI ka la ai jingmut shuh shuh da kaba ong, ba dei ban pynshlur ïa ki nongseng kam lajong bad ban sdang ïa ki kam ba lah ban ieng la ki jong ki kjat. Ka sorkar ka lah ban ai jingkyrshan pisa bad ba ai jinghikai pyntbit ha ki kam thaiñ jaiñ, ki mar ba shalan shabar ri kum ki jingbam bad ki dawai kynbat bad kiwei kiwei.
Haba kren halor ka jingkyntiew ïa ki kam jngohkai pyrthei, ka CPI ka la ong ba ka Meghalaya ka don bun ki lad ki lynti la ka long ha ka kolshor bad ka jngohkai pyrthei. Ka dei ka kam kaba don bun ki bynta bad ka lah ban pynkhih ïa ki bynta bapher bapher jong ka ïoh ka kot ka ban pynduna ïa ka jingduk jingkyrduh bad ka ban kyntiew ïa ka ïoh ka kot.
Ka CPI Meghalaya ka la ban jur ba ka Sorkar Jylla ka dei ruh ban shimkhia ha ka por kaba biang ban weng ïa kine ki jingeh.