Pynkhih paidbah u Dr. Mukul ha Purakhasia bym lah ka Sorkar MDA ban weng ïa ki jingeh ka GHADC

Shillong, Nailar, 27: Da ki spah ngut ki paidbah ki la ïashim bynta ha ka jingïalang paidbah ha Purakhasia ban pyrshah ïa ka jingbym lah jong ka sorkar MDA ban weng ïa ki jingeh kibua dang ïai bteng ha Garo Hills Autonomous District Council (GHADC).

Ha ka rally ba la pynlong da ka Joint Action Committee of Purakhasia ha ka sngi Baar, la ïashim bynta lang da ki kynhun bapher bapher ba kynthup ïa ki Nokma, ki nongïalam seng bad ki samla.

Ïa ka rally la lamkhmat da u Nongïalam ka Liang Pyrshah u Dr. Mukul Sangma bad ïasnohkti lang da u District Convenor jong ka TMC West Garo Hills u Richard Marak, u District Convenor jong ka TMC South Garo Hills u Saljagringrang Marak bad kiwei kiwei ki nongïalam bahakhamt bad ki dkhot jong ka seng samla ka Trinamool Congress (TMC).

Ha ka jingkren jong u, u Dr Sangma u la ther tyngeh ïa ka jingkren jong u Myntri Rangbah ka jylla u Conrad Sangma uba la kam ba ka Sorkar Jylla kam don jingkitkhlieh ban siew ïa ka tulop jong ki nongtrei ka GHADC. Ki nongtrei ki la pynlong ïa ka jingïakhih haduh 43 bnai na ka bynta ka tulop kaba dang sahteng.

Haba kubur ba ka Sorkar Jylla ka lah ban ym don ka jingkitkhlieh halor ka tulop, u Dr. Sangma u la kdew ïa ka Article 275 jong ka Riti Synshar, kaba bthah ïa ka jingïarap pisa ban pynkhlaiñ ïa ki Scheduled Area ba shong ki jaidbynriew Scheduled Tribe ha ki Autonomous District Council bapher bapher.  

U la pynpaw ba dei hapoh kane ka kyndon jong ka riti synshar ba ka Sorkar jong u, ha u snem 2015-16, ka la ïatreilang da kaba jop bad ka Sorkar Pdeng ban ïoh ïa ka jingïarap ba kyrpang kaba kot T. 100.71 klur na ka bynta ka GHADC.

U la kdew ba kane ka jingïarap pisa kaba kongsan ka la long tang shisien bad ba ka Sorkar kaba mynta kam shym la lah ban ïoh jingïarap shuh shuh, kaba kham bun namarba kim shym la aiti ïa ki Utilisation Certificate sha ka Sorkar Pdeng.

U la pynpaw shuh shuh ba ka mukotduma halor ka jingkynnoh bamsap, jingpyndonkam bakla ïa kane ka pisa ka dang sahkut ha Lokayukta bad u la kyntu ban pynstet ïa kane ka mukotduma khnang ban pynthikna ïa ka jingkitkhlieh bad ban pynlah ïa ka jylla ban ïoh pisa shuh shuh na ka bynta ka GHADC.

U la pynksan shuh shuh mynba u dang long u Myntri Rangbah ka Jylla, u la trei beit ban pynkhlaiñ ïa ki Autonomous District Council, da kaba pyndonkam ïa ki kyndon jong ka riti synshar ban leh ïa kata.

U la pynpaw ba ka State Finance Commission Act 2012 ka ladep mynjur ha ka por jong ka sorkar jong u, hynrei kane ka Sorkar kaba mynta kam shym la lah ban pyntreikam ne thaw ïa ka komiti kaba donkam. U la batai ba ynda la pyntreikam hok ïa kane ka aiñ, kan plie lad ïa ka GHADC ban ïoh pisa na ka Consolidated Fund jong ka Sorkar Pdeng, kumba la buh da ki kyndon jong ka Union Finance Commission. Kane, u la ong, ka dei ka sienjam kaba kongsan ban pynkhlaiñ ïa ki Autonomous District Council.

U Dr. Sangma u la kren ruh halor ka jingdonkam jong ka Tripartite Agreed Text Settlement bad ka ANVC bad ka ANVC-B, kaba long ka bynta ba kongsan ban pynïoh ïa ka song jingïarap ba kyrpang ba la kdew haneng.

U la pynpaw ïa ka jingsngewkhia kaba jur ba ïa ka jingïateh ym shym la pyntreikam ne pyndep haduh kine ki sngi, kaba la buh jingkylli ïa ka jinglah jong ka Sorkar kaba mynta ban bat ïa ki jingkular.

U la pynkynmaw ruh ïa ki jingpyrshang jong u kiba la leit noh ban wanrah ïa ka jingsuk bad ka roi ka par ha ka jylla Meghalaya, khamtam ha ka thaiñ rilum Garo da kaba ïatreilang bad ki nongïalam Balang bapher bapher, ka jingpyrshang kaba long ka bynta kaba kongsan bha ha ka jingjop jong ka jingïasuk bad ki jingïateh kular kiba hadien.

U la ai nuksa ruh ba kumno ki Primary School kiba don hapoh ki Autonomous District Council ki la shah shimti ha ka jylla ha u snem 1993. Kane ka nuksa, u la ong, ka pynlong ïa u briew ban pyrkhat bad khuslai kumno ki District Council kin nang kham tlot ne wat ban shah pynpra noh.  U la buh jingkylli hato ka Sorkar kaba mynta ka dang pynbud ïa kajuh ka rukom, ha ka jaka ban shim jinghikai na kata ka jingjia.

Haba kren halor ka jingeh jong ka Tura Medical College, u Dr. Sangma u la pynpaw ïa ka jingsngew syier halor ka sienjam jong ka Sorkar ban wanrah ïa ka Public-Private Partnership (PPP) na ka bynta ka jingtreikam bad ka jingpynïaid jong ka.

U la pynkynmaw ïa ki paidbah haba la pyrkhat ïa kane ka projek ha ka por ba u dang bat ïa u lakam synshar, ka Sorkar jong u ka la pynlong ïa ka jingwad bniah bad ka la pynkut ba ka rukom leh da ka PPP kan long kaba ym ïahap.

U la ban jur ba ka jaka sumar kaba dei trai bad pynïaid da ka Sorkar ka long kaba kongsan bha ban pynthikna ïa ka jingsumar pang kaba jem dor bad ban pynthikna ïa ka ïohkam ïohjam jong ki samla jong ka jylla.

U la kdew ruh ba ka Sorkar Pdeng ka ai jingïarap pisa na ka bynta kum kine ki projek, kaba pynlong ïa ka jingbud ïa ka PPP model kaba ym donkam bad ka bym ai jingmyntoi ïa ki paidbah.

La pynkut ïa ka jingïalang da ka jingdawa ïa ka Sorkar MDA ban shimkhia noh mardor ban weng ïa ki jingeh hapoh ka GHADC bad ban buh shwa hakhmat ïa ka bha ka miat jong ki paidbah ka rilum Garo.