BYRNGEM KA GTF BAN MUDUI HA HC BAD NGT BA TAP DEWBILAT ÏA KA WAHDUID THANGSNING HA LAITUMKHRAH

Shillong, ïaïong, 27: Ki nongïalam jong ka Green Tech Foundation (GTF) ba la lamkhmat da u Chairman Bah H. Bansiewdor Nonglang kiba la ïoh ujor na ki paidbah ha ka sngi Saitjaiñ ki la leit jurip ïa ka wahduid ha ka shnong Nongrimbah, Laitumkhrah kaba ba la tip kyrteng kum ka wah Thangsniang.

Ha ka jingleit jurip, ki nongïalam ka Foundation ki la sakhi ba uwei u riewshimet (bym pat lah ban tip kyrteng) u la siang da ka dewbilat halor ka wahduid ba pynïasoh bad ka phyllaw iing.

Ha ka jingïakren bad ki lad pathai khubor u Bah Nonglang u la ong, “kane ka jingtei ka long kum ka jingpynkheiñ ïa ka Standing Order ba la pynmih da ka Iingbishar Meghalaya High Court ha u snem 2019. Hadien kane, ka Iingbishar ka la bthah ruh ïa ka Sorkar Jylla ban pynmih ïa ki aiñ kiba khlaiñ na ka bynta ban ïada ïa ki jingkyntur pud sha ki wah bad mana ruh ban tei kino kino ki jingtei ba pynkheiñ ïa ki kyndon jong ka aiñ.”

“Ngi kynmaw ba ha kato ka por ka la mih ka Meghalaya Water Bodies Reservation and Conservation Guidelines 2023. Kane ka jingtei mynta ka la pynkheiñ ïa ka Section 3 Clause A, Clause B ter ter jong kane ka Guidelines,” la ong u President ka Foundation.

“Na ka liang jong ka Foundation ngin ym ailad. Ngi ladep phah ïa ka dorkhas sha ka Meghalaya State Pollution Control Board, sha ka Shillong Municipal Board ba kin leh eiei halor kane ka jingtei bad ngi la ujor ruh sha ki bor synshar distrik ba hapoh ka Section 133 CrPC, 1973 dei ban pynsangeh ïa kane ka jingtei bad ban pynpra noh,” la ïathuh shuh shuh u Bah Nonglang.

La sakhi ba ka jingsiang da ka dewbilat ïa ka bynta jong ka wahduid ka dei kaba pynïasoh bad ka phyllaw jong ka ing mala kaba don hajan kane hi ka wahduid.

“Lada ka building ka don hangne, ngi sngewthuh ba ngi donkam ïa ka jingkieng ban rung ban mih bad ban leit ban wan ki kali. Hynrei ban kam trai ïa ka wah daleilei ruh em ngin ym lah ban pdiang.  Kane ka dei ka jingpynkheiñ ïa ka Solid Waste Management Rules, 2016 bad ngi la ïohi ïa ka jingjaboh ka long mynta kumno,” u la ong bad bynrap, “nalor kata wat ïa ka Construction and Demolition Waste Rules, 2016 ruh ka la pynkheiñ.”

Haba ïathuh ba ka Foundation ka la pyntip ruh sha ka Dorbar  Shnong shwa ban tuklar ïa ka jingsiang dewbilat najrong ka wahduh, u Bah Nonglang u la ong, “kum ka kynhun ngi burom bha ïa ki Dorbar Shnong haba ngi trei ïa kano kano ka kam. Halor kata ka nongrim ngim shym la leh lyndet ïa ki bor synshar shnong bad ngi lah phah jingtip bad ïa ki jingthoh ruh ngi la phah bad ai kopi ba ïa kane ka kam ngi hap ban shim kam.”

“Kum ka Independent Body bad kum ka Environmental NGO daleilei ruh ngim lah ban pdiang ïa kane.  Dei halor kata ka nongrim kaba ngi ieng ban ïada ïa ki khlaw ki btap, ki um ki wah, wat pyrshang ban kam trai ïa ki wah, wat pyrshang ban khang lynti ïa ki wah, (namarba) ka dei ka nongkynti u paidbah.  Ngam tip ka dei (ka ing) ka jongno bad ngim tip mano ba long trai, hynrei haba ka mih kum kane ka jingtei kaba pynkheiñ ïa ki kyndon kum ka kynhun ngi hap ban tuklar,” la ïai ban u Bah Nonglang.

“Kane ka long ka khubor ïa kiba bun ki jingtei kiba bun ha sor Shillong. (Lada) phi pyrshang ban khang lynti ïa ki wah, phi pyrshang ban knieh jubor ban kam trai ïa ki wah da leilei ruh ngin ym lah ban pdiang,” u la bynrap.

Haba pyntip ba ka Foundation ka la wad jingtip na ka Shillong Municipal Board, u Bah Nonglang u la ong, “nga la pyrshang ban wad jingtip bha halor kane shwa ba ngin phah ïa ki dorkhas.  Ngi la wad jingtip na ka Municipal la kane ka jingtei ka dei neem jong ka Smart City Project, hynrei ki (Municipal) ong, em. Lada ka dei jong ka Smart City ruh daleilei ngim lah ban pdiang kum kane ka jingtei.”

“Ki nongshong shnong, ki ïathuh mar syn wan u slap uba jur ka jaboh ka la sahkut hangto.  Kaba thut mynta kam dei tang kane ka jaka bad ngi hap ban sngewthuh kan shlei um hangne bad naduh nangtei nakhmat kan sa sdang shlei um shaduh shathie sharum. Halor kata ka nongrim ka Foundation ngi kwah ba phin sangeh noh ïa ka jingtei bad ngim banse lada kine ki dorkhas ba ngi la ujor sha ki bor badei peit ngim ïohi kam eiei ngi hap ban kiew sha Ingbishar High Court bad ngi hap ban rah ruh ïa kane ka case sha ka National Green Tribunal (NTG) bad ngin ym sngap bad ngin ym ailad ïa kine ki jingtei kiba long ha kane ka dur,” la byrngem shuh shuh ka GTF.